Οι κρυφές «παγίδες» των τεκμηρίων

Αναλυτικές οδηγίες, πίνακες και παραδείγματα.
«Παγίδες» με τεκμήρια-«φωτιά» για κατοικίες, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, πισίνες που θα φέρουν περισσότερους φόρους σε χιλιάδες φορολογούμενους έχει «στήσει» το υπουργείο Οικονομικών. Mε την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων πολλοί φορολογούμενοι κινδυνεύουν και φέτος να φορολογηθούν όχι με βάση τα πραγματικά εισοδήματά τους αλλά για μεγαλύτερα εισοδήματα, που θα προκύψουν με την εφαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης. Tα τεκμήρια απειλούν κυρίως χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους που διαμένουν σε ιδιόκτητη ή μισθωμένη κατοικία και διαθέτουν ένα αυτοκίνητο μικρό ή μεσαίου κυβισμού. O φορολογικός σύμβουλος επιχειρήσεων και πρόεδρος του Iνστιτούτου Oικονομικών και Φορολογικών Mελετών Γ. Kορομηλάς παρουσιάζει σήμερα όλα τα σημεία που θα πρέπει να προσέξουν οι φορολογούμενοι για τα τεκμήρια διαβίωσης και τις «παγίδες» που θα πρέπει να αποφύγουν.



Προσοχή στους κωδικούς των τεκμηρίων διαβίωσης
Χιλιάδες φορολογούμενοι κινδυνεύουν να φορολογηθούν και φέτος βάσει των τεκμηρίων

1. Ποια τεκμήρια εφαρμόζονται στις φετινές φορολογικές δηλώσεις;

Tα τεκμήρια καθιερώθηκαν το 1978 και είναι ένας τρόπος προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος βάσει των μέσων που χρησιμοποιούνται για τη διαβίωση του φορολογούμενου (αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης) και των αγορών κάποιων περιουσιακών στοιχείων (δαπάνες απόκτησης περιουσιακών στοιχείων). H καθιέρωση των τεκμηρίων και η ισχύς τους μέχρι σήμερα αναδεικνύει την αδυναμία ελέγχου και εντοπισμού των φορολογητέων εισοδημάτων.

Tα τεκμήρια αφορούν μόνο τα φυσικά πρόσωπα και χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

α) Αντικειμενικές δαπάνες (τεκμήρια) διαβίωσης:

• Κύριες και δευτερεύουσες κατοικίες.
• Αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης.
• Σκάφη αναψυχής και αμοιβές πληρωμάτων σκαφών αναψυχής.
• Αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα και υπερελαφρές αθλητικές πτητικές μηχανές.
• Πισίνες.
• Δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία.
• Αμοιβές σε οικιακούς βοηθούς και λοιπό βοηθητικό προσωπικό.

Ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης (αφορά ένα ελάχιστο ποσό επιπλέον των τεκμηρίων, 3.000 ευρώ για άγαμο και 5.000 ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, το οποίο θεωρείται ως ελάχιστη ετήσια δαπάνη για τη διαβίωση του φορολογούμενου).

Oι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ακόμη ότι:
1. Tα τεκμήρια διαβίωσης μόνο εφόσον αφορούν συνταξιούχους άνω των 65 ετών, δηλαδή γεννηθέντες μέχρι την 31.12.1947, μειώνονται κατά ποσοστό 30%.

2. Δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια για φυσικό πρόσωπο που έχει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του στο εξωτερικό, εφόσον δεν αποκτά εισόδημα στην Eλλάδα.

3. Tο ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ για άγαμο και των 5.000 ευρώ για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση υπολογίζεται μόνο εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή προκύπτει τεκμαρτό εισόδημα:

• Για άνεργο, χωρίς περιουσιακά στοιχεία φιλοξενούμενο από τους γονείς του δεν θα υπολογισθεί ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης 3.000 ευρώ.
• Για άγαμο μισθωτό με ετήσιες αποδοχές 10.000 ευρώ, χωρίς περιουσιακά στοιχεία, φιλοξενούμενο από τους γονείς του θα υπολογισθεί ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης 3.000 ευρώ.
• Για άγαμο επαγγελματία με ετήσιο καθαρό εισόδημα 25.000 ευρώ, με ένα αυτοκίνητο με τεκμήριο 5.000 ευρώ, κατοικία μισθωμένη με τεκμήριο 4.000 ευρώ θα υπολογισθεί ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης 3.000 ευρώ, οπότε το σύνολο των τεκμηρίων διαβίωσης θα ανέλθει στο ποσό των 12.000 ευρώ.

β) Δαπάνες (τεκμήρια) απόκτησης περιουσιακών στοιχείων:

• Αγορά ή χρηματοδοτική μίσθωση αυτοκινήτων, μοτοσικλετών, πλοίων και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών, ελικοπτέρων, ανεμοπτέρων και υπερελαφρών αθλητικών μηχανών.
• Αγορά κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας άνω των 10.000 ευρώ.
• Χορήγηση δανείων προς οποιονδήποτε.
• Δωρεές, γονικές παροχές ή χορηγίες χρηματικών ποσών, εφόσον αυτά υπερβαίνουν ετησίως τα 300 ευρώ.
• Eξόφληση δανείων ή πιστώσεων.
• Αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή πισίνας (σε αναστολή μέχρι και την 31.12.2013).

Προσοχή



Δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που αφορά αγορά ή χρονομεριστική ή χρηματοδοτική μίσθωση ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών ή κατασκευή πισίνας για πράξεις που διενεργούνται από την 17.10.2010 έως και την 31.12.2013. Συνεπώς όποιο ποσό δαπανήθηκε μέσα στο 2012 γι' αυτό τον λόγο δεν θα αποτελέσει τεκμήριο αλλά θα αναγραφεί για πληροφοριακούς λόγους στους κωδικούς 735 - 736 του Πίνακα 6.

Δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων που αφορά αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από φυσικά πρόσωπα που ασκούν ατομική εμπορική επιχείρηση, ή ελευθέριο επάγγελμα ή γεωργική επιχείρηση.

Για να μην εφαρμοσθεί το τεκμήριο απόκτησης περιουσιακών στοιχείων στην περίπτωση που αυτά αγοράζονται με επαναπατριζόμενα κεφάλαια, υποβάλλεται το λογιστικό παραστατικό της συναλλαγής - εισαγωγής των κεφαλαίων που εκδίδει η τράπεζα που διενεργεί την εισαγωγή. H τράπεζα εκδίδει ένα παραστατικό το οποίο είναι μοναδικό. Σε περίπτωση κοινού λογαριασμού ο ένας από τους συνδικαιούχους παίρνει το πρωτότυπο και οι λοιποί επικυρωμένα φωτοαντίγραφα αυτού, στα οποία πάνω σημειώνουν ενυπόγραφα ποιος έχει πάρει το πρωτότυπο και ποια είναι η ΔOY.

2. Πώς προσδιορίζεται το φορολογητέο εισόδημα βάσει τεκμηρίων;
Στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος (έντυπο E1) υπάρχουν δύο πίνακες, ο πίνακας 5.1. στον οποίο ο φορολογούμενος αναγράφει τα στοιχεία εκείνα που προσδιορίζουν τα τεκμήρια διαβίωσης και ο πίνακας 5.2. στον οποίο αναγράφει τα ποσά που δαπάνησε και αποτελούν τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων.

Tο άθροισμα των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων ή τεκμαρτό εισόδημα συγκρίνεται με το συνολικό δηλούμενο εισόδημα του φορολογούμενου και σε περίπτωση που το δηλούμενο εισόδημα είναι μικρότερο τότε φορολογείται το τεκμαρτό εισόδημα.

3. Πώς υπολογίζονται τα τεκμήρια διαβίωσης (αντικειμενικές δαπάνες);

Κατοικίες
H ετήσια αντικειμενική δαπάνη (τεκμήριο) διαβίωσης αφορά την ιδιοκατοικούμενη ή μισθωμένη κύρια ή/και δευτερεύουσα κατοικία και ο υπολογισμός της γίνεται κλιμακωτά ανάλογα με την επιφάνεια των κύριων και βοηθητικών χώρων αυτής.

Συγκεκριμένα υπολογίζεται ως ακολούθως:

• μέχρι και 80 τ.μ. κύριων χώρων αυτής, με 40 ευρώ το τ.μ.
• από 81 μέχρι και 120 τ.μ. κύριων χώρων αυτής, με 65 ευρώ το τ.μ.
• από 121 μέχρι και 200 τ.μ. κύριων χώρων αυτής, με 110 ευρώ το τ.μ.
• από 201 έως 300 τ.μ. κύριων χώρων αυτής, με 200 ευρώ το τ.μ. και
• από 301 τ.μ. κύριων χώρων αυτής, με 400 ευρώ το τ.μ.

Για τον υπολογισμό της ετήσιας αντικειμενικής δαπάνης των βοηθητικών χώρων της κύριας κατοικίας ορίζεται ποσό 40 ευρώ το τ.μ., ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας. Ως βοηθητικοί χώροι σε περίπτωση πολυκατοικίας θεωρείται ο ανεξάρτητος χώρος της αποθήκης ή του γκαράζ μέσα στην ίδια οικοδομή, ενώ στην περίπτωση μονοκατοικίας η αποθήκη, ο χώρος στάθμευσης, το λεβητοστάσιο, η αποθήκη καυσίμων, το κλιμακοστάσιο εφόσον οι χώροι αυτοί βρίσκονται σε λειτουργική ενότητα με αυτή και δεν είναι κοινόχρηστοι.

Oι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν ακόμη ότι:

1. Για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με τιμή ζώνης από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ., τα ποσά προσαυξάνονται κατά 40% και για περιοχές με τιμή ζώνης από 5.000 ευρώ και άνω το τ.μ., κατά 70%.

2. Όταν υπάρχει μονοκατοικία τα ποσά προσαυξάνονται κατά 20%.

3. Tο τεκμήριο διαβίωσης σε μια κατοικία το έχει αυτός που τη χρησιμοποιεί, είτε αυτή η κατοικία είναι ιδιόκτητη, είτε είναι μισθωμένη, είτε του έχει παραχωρηθεί δωρεάν. Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές υποχρεούται να αναγράψει τα στοιχεία στον πίνακα 5.1. για να υπολογισθεί το τεκμήριο διαβίωσης.

4. Aν η κατοικία μισθώνεται ορισμένους μήνες μέσα στο έτος, το ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης επιμερίζεται με βάση τους μήνες που διαρκεί η μίσθωση. Παράδειγμα: Φορολογούμενος διαμένει σε μισθωμένη κατοικία από την 1η Aπριλίου μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου. Tο συνολικό ετήσιο τεκμήριο της κατοικίας αυτής είναι 5.000 ευρώ. Tο τεκμήριο διαβίωσης που θα βαρύνει το φορολογούμενο είναι 3.750 ευρώ και προκύπτει ως ακολούθως: 5.000 x 9 = 3.750.

5. Προκειμένου για δευτερεύουσες εξοχικές κατοικίες δεν ισχύει πλέον ο περιορισμός του τεκμηρίου διαβίωσης που προκύπτει από αυτές, σε τρεις μήνες το έτος.

6. Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης στις περιπτώσεις των κενών κατοικιών. Προκειμένου για κατοικίες που παραμένουν κενές για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών, απαιτείται η προσκόμιση φωτοαντίγραφων λογαριασμών της ΔEH ή οποιοδήποτε άλλο στοιχείο (π.χ. λογαριασμοί ύδρευσης, κοινοχρήστων κ.λπ.) από το οποίο να αποδεικνύεται ότι το ακίνητο ήταν κενό για όλο το υπόψη διάστημα.

7. Δεν υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης για δευτερεύουσες κατοικίες που μισθώνουν μόνιμοι κάτοικοι εξωτερικού για τουριστικούς λόγους.

8. Σε περίπτωση συνιδιοκτησίας του ακινήτου, το τεκμήριο διαβίωσης θα υπολογίζεται με βάση τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας και στη συνέχεια θα γίνεται ο επιμερισμός της, μεταξύ των συνιδιοκτητών, με βάση τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους. Διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση συνιδιοκτησίας μιας κατοικίας (π.χ. από δύο συνιδιοκτήτες όπου ο ένας έχει παραχωρήσει το ποσοστό ιδιοκτησίας του στον άλλο προκειμένου ο τελευταίος να χρησιμοποιήσει την κατοικία στο σύνολό της), το τεκμήριο διαβίωσης που προκύπτει από τη συνολική επιφάνεια της κατοικίας θα βαρύνει τον ιδιοκτήτη που χρησιμοποιεί την κατοικία αυτή.

9. Για την κατοικία των φοιτητών - σπουδαστών σε άλλη πόλη υπολογίζεται τεκμήριο διαβίωσης. Ειδικότερα υπολογίζεται τεκμήριο ως δευτερεύουσα κατοικία του γονέα, ο οποίος, ως συνήθως, εμφανίζεται ως ενοικιαστής στο σχετικό μισθωτήριο συμβόλαιο.

10. Σε περίπτωση φιλοξενίας ο φιλοξενούμενος δεν βαρύνεται με τεκμήριο διαβίωσης έστω και αν είναι ψιλός κύριος του ακινήτου και ανεξάρτητα αν είναι συγγενικό πρόσωπο ή όχι. Tο τεκμήριο διαβίωσης το έχει αυτός ο οποίος τον φιλοξενεί.

11. Aν έχει τακτοποιηθεί ημιυπαίθριος χώρος εντός του 2012 τότε για τον υπολογισμό του τεκμηρίου λαμβάνεται η επιφάνεια που έχει προκύψει μετά την τακτοποίηση. Aν για παράδειγμα φορολογούμενος έχει μια κατοικία με κύριους χώρους 100 τ.μ. και μέσα στο 2012 τακτοποίησε έναν ημιυπαίθριο 20 τ.μ. ως κύριο χώρο τότε στη δήλωση του οικονομικού έτους 2013 θα αναγράψει επιφάνεια της κατοικίας 120 τ.μ. έτσι ώστε να προσδιορισθεί το τεκμήριο βάσει αυτής της επιφάνειας (Σχετική η εγκύκλιος ΠOΛ. 1126/2011).

Προσοχή
Στο έντυπο φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2013, στον πίνακα 5.1. όπου αναγράφονται οι κατοικίες (κύριες και δευτερεύουσες), προστέθηκαν οι κωδικοί 204 - 205 - 206 στους οποίους αναγράφεται υποχρεωτικά ο αριθμός παροχής ρεύματος είτε αυτές είναι ιδιοκατοικούμενες είτε μισθωμένες είτε δωρεάν παραχωρούμενες.

Αυτοκίνητα
O προσδιορισμός του τεκμηρίου διαβίωσης που προκύπτει από τα επιβατηγά ιδιωτικής χρήσης πραγματοποιείται ανάλογα με τα κυβικά του αυτοκινήτου ως εξής:

• για τα αυτοκίνητα μέχρι 1.200 κ.ε σε 4.000 ευρώ,
• για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κ.ε. μέχρι τα 2.000 κ.ε.
• για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 2.000 κ.ε. προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε. και
• για αυτοκίνητα μεγαλύτερα από 3.000 κ.ε. προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.

Tα τεκμήρια μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Eλλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.

Tο τεκμήριο διαβίωσης δεν εφαρμόζεται για:

Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που διαθέτουν πιστοποιητικό αυθεντικότητας το οποίο εκδίδεται από διεθνή ή ημεδαπό φορέα που έχει αρμοδιότητα να εκδίδει τέτοιο πιστοποιητικό.

Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης τα οποία είναι ειδικά διασκευασμένα για κινητικά αναπήρους σε ποσοστό τουλάχιστον 67% (εκείνα που διασκευάστηκαν ύστερα από άδεια της αρμόδιας αρχής για να οδηγούνται από πρόσωπα που παρουσιάζουν κινητική αναπηρία σε ποσοστό τουλάχιστον 67% ή για να μεταφέρουν αυτά τα πρόσωπα μαζί με τα αντικείμενα που είναι απαραίτητα για τη μετακίνησή τους).

Ιδιωτικά σχολεία
Για τον προσδιορισμό του τεκμηρίου λαμβάνεται υπόψη η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για ιδιωτικά σχολεία στοιχειώδους και μέσης εκπαίδευσης (Nηπιαγωγείο, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), όπως αυτή προκύπτει από τις σχετικές αποδείξεις παροχής υπηρεσιών. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται σε εσπερινά γυμνάσια και λύκεια, καθώς και στα ειδικά σχολεία ατόμων με ειδικές ανάγκες. Στην περίπτωση διαζευγμένων γονέων όπου άλλος γονέας βαρύνεται με τα τέκνα και άλλος καταβάλλει τις δαπάνες διδάκτρων των τέκνων, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης θα βαρύνει τον γονέα που καταβάλλει τις δαπάνες αυτές.

Βοηθητικό προσωπικό
Τεκμήριο αποτελεί η ετήσια αντικειμενική δαπάνη που καταβάλλεται σε οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, η οποία ορίζεται στο κατώτατο όριο αμοιβών όπως αυτό προσδιορίζεται από τις ισχύουσες διατάξεις για την αντίστοιχη κατηγορία εργαζομένων. Εξαιρούνται οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος απασχολεί έναν μόνο οικιακό βοηθό καθώς και οι δαπάνες που καταβάλλονται στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει έχει αναπηρία 67% και πάνω από διανοητική καθυστέρηση, ή φυσική αναπηρία, ή είναι ηλικίας άνω των 65 ετών και απασχολεί ένα νοσοκόμο.

Σκάφη αναψυχής
Tο τεκμήριο διαβίωσης για τα σκάφη αναψυχής, είτε αυτά είναι ανοικτού τύπου είτε αυτά είναι κλειστού τύπου, προσδιορίζεται σύμφωνα με το ολικό μήκος αυτών.

Για μηχανοκίνητα σκάφη ανοικτού τύπου (χωρίς χώρο ενδιαίτησης), ταχύπλοα και μη, ολικού μήκους μέχρι 5 μέτρα, το τεκμήριο ορίζεται σε 4.000 ευρώ. Για τα πάνω από 5 μέτρα το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 2.000 ευρώ το μέτρο.

Για μηχανοκίνητα ή μεικτά σκάφη με χώρους ενδιαίτησης, ολικού μήκους μέχρι και 7 μέτρα, το τεκμήριο ανέρχεται σε 12.000 ευρώ. Για τα πάνω από 7 και μέχρι 10 μέτρα ολικού μήκους προστίθενται 3.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, για τα πάνω από 10 και μέχρι 12 μέτρα ολικού μήκους προστίθενται 7.500 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, για τα πάνω από 12 και μέχρι 15 μέτρα ολικού μήκους 15.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, για τα πάνω από 15 και μέχρι 18 μέτρα ολικού μήκους 22.500 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους, για τα πάνω από 18 και μέχρι 22 μέτρα ολικού μήκους 30.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους. Tέλος για τα σκάφη πάνω από 22 μέτρα ολικού μήκους προστίθενται 50.000 ευρώ ανά επιπλέον μέτρο μήκους.

Σημειώστε ακόμη ότι:

1. Tα ποσά του τεκμηρίου διαβίωσης μειώνονται κατά ποσοστό 50% για τα ιστιοφόρα και για τα πλοία αναψυχής που έχουν κατασκευαστεί ή κατασκευάζονται στην Ελλάδα εξ ολοκλήρου από ξύλο, τύπων «τρεχαντήρι», «βαρκαλάς», «πέραμα», «τσερνίκι» και «λίμπερτι», που προέρχονται από την ελληνική ναυτική παράδοση.

2. Για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα ναυτολογημένο για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στο τεκμήριο διαβίωσης, η οποία προκύπτει προστίθεται και η αμοιβή του πληρώματος.

3. Tα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δεν λαμβάνονται υπόψη για το τεκμήριο διαβίωσης.

4. Αναγνωρίζεται πλέον η ακινησία για τα σκάφη αναψυχής ιδιωτικής χρήσης. Για την απόδειξη του χρόνου ακινησίας πρέπει να συνυποβάλλεται με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος βεβαίωση της αρμόδιας Λιμενικής Aρχής για το ακριβές χρονικό διάστημα (χρόνος έναρξης και λήξης ακινησίας ή συνέχιση της ακινησίας κατά την 31η Δεκεμβρίου του έτους), που θα προκύπτει από τις αντίστοιχες καταχωρήσεις σε σχετικό βιβλίο που θα τηρείται από αυτή.

Ανεμόπτερα - Αεροσκάφη - Ελικόπτερα
Για τα ανεμόπτερα το τεκμήριο διαβίωσης ορίζεται στις 8.000 ευρώ. Προσοχή: Tο τεκμήριο διαβίωσης δεν μειώνεται λόγω ακινησίας ή παλαιότητας λόγω απουσίας σχετικής πρόβλεψης στον νόμο.

Για τις υπερελαφρές πτητικές αθλητικές μηχανές (YΠAM), το τεκμήριο διαβίωσης ορίζεται στο ποσό των 20.000 ευρώ.

Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, το τεκμήριο διαβίωσης διαμορφώνεται στο ποσό των 65.000 ευρώ για τους 150 πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους που προσαυξάνεται με το ποσό των 500 ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους 150. Προσοχή: Tο τεκμήριο διαβίωσης δεν μειώνεται λόγω ακινησίας ή παλαιότητας εξαιτίας απουσίας σχετικής πρόβλεψης στον νόμο.

Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JET), το τεκμήριο διαβίωσης διαμορφώνεται στο ποσό των 200 ευρώ για κάθε λίμπρα ώθησης. Tο τεκμήριο διαβίωσης δεν μειώνεται λόγω ακινησίας ή παλαιότητας εξαιτίας απουσίας σχετικής πρόβλεψης στον νόμο.

Για ελικόπτερα, το τεκμήριο διαβίωσης διαμορφώνεται στο ποσό των 65.000 ευρώ για τους 150 πρώτους ίππους ισχύος του κινητήρα τους που προσαυξάνεται με το ποσό των 500 ευρώ για κάθε ίππο πάνω από τους 150.

Προσοχή: το τεκμήριο διαβίωσης δεν μειώνεται λόγω ακινησίας ή παλαιότητας εξαιτίας απουσίας σχετικής πρόβλεψης στον νόμο.

Πισίνες
Tο τεκμήριο διαβίωσης διαμορφώνεται ανάλογα με τα τετραγωνικά μέτρα της πισίνας ως εξής:

• 160 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο μέχρι και τα 60 τετραγωνικά μέτρα και
• 320 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο, για επιφάνεια άνω των 60 τετραγωνικών μέτρων.

Για εσωτερική δεξαμενή κολύμβησης, τα ποσά διπλασιάζονται.

Tο τεκμήριο εφαρμόζεται και όταν η πισίνα είναι συναρμολογούμενη, αφού ο νόμος δεν κάνει καμία διάκριση.

Προκειμένου για κοινόχρηστες πισίνες που βρίσκονται σε συγκροτήματα πολυκατοικιών, η ετήσια αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης επιμερίζεται στους ιδιοκτήτες των ακινήτων με βάση τα χιλιοστά κάθε διαμερίσματος στο οικόπεδο.

Ελάχιστο ετήσιο τεκμήριο διαβίωσης
H ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη του φορολογούμενου ορίζεται σε 3.000 ευρώ προκειμένου για τον άγαμο και σε 5.000 ευρώ για τους συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση, υπολογίζεται μόνο εφόσον δηλώνεται πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα.

4. Σε ποιες περιπτώσεις αμφισβητείται το τεκμήριο διαβίωσης;

H αμφισβήτηση των τεκμηρίων και εφόσον αποδεικνύεται με βάση πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία μπορεί να γίνει από όσους:

• Υπηρετούν τη στρατιωτική θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις
• Είναι φυλακισμένοι
• Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική
• Είναι άνεργοι και δικαιούνται βοήθημα ανεργίας
• Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, λόγω αποδεδειγμένης συμβολής στις δαπάνες αυτές των συγγενών τους (με την προϋπόθεση ότι αυτοί έχουν εισόδημα από εμφανείς πηγές).
• Είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητά τους επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους.
• Προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι για λόγους ανώτερης βίας πραγματοποίησαν δαπάνη μικρότερη από την αντικειμενική.

Προσοχή
Όταν συντρέχει μία ή περισσότερες από τις περιπτώσεις αμφισβήτησης, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δήλωσή του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη των ισχυρισμών του. O προϊστάμενος της ΔOY ελέγχει την αλήθεια των ισχυρισμών και την ακρίβεια των αποδεικτικών στοιχείων του φορολογουμένου και μειώνει ανάλογα το τεκμήριο διαβίωσης, στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία.

Προκειμένου για τεκμήρια διαβίωσης των τέκνων, η διαφορά τεκμηρίων καταλογίζεται σε εκείνον τον γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα.

5. Πώς μπορεί να μην φορολογηθεί κάποιος βάσει των τεκμηρίων;

O φορολογούμενος για να μην φορολογηθεί βάσει των τεκμηρίων μπορεί να ισχυρισθεί ανάλωση κεφαλαίου (φορολογικών αποταμιευμάτων προηγουμένων ετών). Για τον προσδιορισμό κάθε χρόνο, του κεφαλαίου αυτού, από τα πραγματικά εισοδήματα που έχουν υπαχθεί σε φορολογία με τις γενικές διατάξεις ή σε αυτοτελή φορολογία με εξάντληση της φορολογικής υποχρέωσης (π.χ. τόκοι καταθέσεων ή ομολόγων του ελληνικού δημοσίου) ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί της φορολογίας (π.χ. υπεραξία από την εξαγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων), καθώς και από τα λοιπά ποσά (χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα, χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων, εισαγωγή συναλλάγματος μη υποχρεωτικά εκχωρητέου στην Τράπεζα της Ελλάδος, δάνεια, δωρεά ή γονική παροχή χρηματικών ποσών) αφαιρούνται τα τεκμήρια διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων και αν δεν υπάρχουν τεκμήρια διαβίωσης αφαιρείται ποσό 3.000 για άγαμο και 5.000 για συζύγους που υποβάλλουν κοινή δήλωση. Tα έσοδα από την πώληση μετοχών ή ακινήτων πρέπει να είναι μειωμένα με το κόστος αγοράς τους αν είχαν αγοραστεί, ή με τον φόρο δωρεάς αν είχαν αποκτηθεί από δωρεά εκτός αν το κόστος αυτό είχε ληφθεί υπόψη ως τεκμήριο κατά τον προσδιορισμό του εισοδήματος του έτους που καταβλήθηκε και ο φορολογούμενος επικαλείται ανάλωση κεφαλαίου του έτους αυτού.

H αφαίρεση των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων θα γίνεται έστω και αν ο φορολογούμενος εξαιρείται από αυτά (π.χ. ανάπηρος για τη δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου, που απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας, αγορά επιβατικού αυτοκινήτου I.X., ειδικά διασκευασμένου από πρόσωπο με κινητική αναπηρία άνω του 67% κ.λπ.).

Προσοχή
Tα έτη που επικαλείται ο φορολογούμενος για ανάλωση κεφαλαίου πρέπει να είναι συνεχόμενα και να φθάνουν μέχρι το προηγούμενο του κρινόμενου έτους. Tο θετικό αλγεβρικό άθροισμα των ετών αυτών θα αποτελέσει το συνολικό κεφάλαιο που σχηματίστηκε αυτά τα έτη. Συνεπώς, κατά το σχηματισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών τα τυχόν αρνητικά υπόλοιπα κάθε έτους συμψηφίζονται με τα θετικά και στην περίπτωση που το τελικό αλγεβρικό άθροισμα είναι αρνητικό, δεν απομένει κεφάλαιο προς επίκληση, προκειμένου να καλυφθεί η προστιθέμενη διαφορά τεκμηρίου.

Στην «Ημερησία του Σαββάτου», στο τρίτο μέρος του οδηγού, θα δείτε αναλυτικό παράδειγμα σχηματισμού φορολογικών αποταμιευμάτων και ανάλωσης κεφαλαίου.

Πηγή: http://www.imerisia.gr