Γιατί παίρνουμε κιλά μετά από ένα χωρισμό;

Οικογενειακές και προσωπικές κρίσεις και αύξηση βάρους.
Η Δέσποινα, αναγνώστριά μας, μας έστειλε το δικό της ερώτημα.

Η κόρη μου, Γ. Πήρε διαζύγιο πριν από επτά μήνες. Επέστρεψε στο πατρικό της σπίτι και ζει μαζί μας για οικονομικούς λόγους. Αυτό που μας ανησυχεί είναι ότι από τότε που χώρισε έχει βάλει πολλά κιλά. Ξέρουμε ότι αυτό δεν της αρέσει και της ίδιας, την αλλά δεν γνωρίζουμε πώς να παρέμβουμε, ώστε να τη βοηθήσουμε.

Η ζωή είναι γεμάτη από αλλαγές στις οποίες κάθε άτομο καλείται να προσαρμοστεί. Μικρές ή μεγάλες, ευχάριστες ή δυσάρεστες, οι αλλαγές μας βγάζουν από τη ρουτίνα και την καθημερινότητα στα οποία έχουμε συνηθίσει και μας αναγκάζουν να προσαρμοστούμε σε νέες συνθήκες ζωής, πολύ ή λιγότερο διαφορετικές από τις προηγούμενες. Αν μάλιστα οι αλλαγές αυτές είναι προϊόν μιας κατάστασης ή ενός γεγονότος που παρουσιάζουν μεγάλες δυσκολίες από συναισθηματικής άποψης, είναι λογικό η ζωή μας να αναστατώνεται ακόμα περισσότερο.

Γιατί η απώλεια ενός προσώπου ή μιας κατάστασης μας οδηγεί στο φαγητό;

Τέτοιες αλλαγές μπορεί να σημαίνουν γεγονότα όπως είναι ένα πένθος, μια απόλυση, ένα διαζύγιο, μια μετακόμιση, μια αλλαγή στις κοινωνικές σχέσεις κτλ. Ιδίως στην περίπτωση που βιώνεται μια απώλεια, ένα άτομο βρίσκεται σοκαρισμένο από το κενό και, στην προσπάθειά του να καλύψει το κενό αυτό, μπορεί να επιστρατεύσει διάφορες μεθόδους αντιμετώπισης. Το κενό είναι επώδυνο συναισθηματικά, αφήνει τον άνθρωπο αμήχανο, απογοητευμένο, πληγωμένο και μόνο απέναντι στο πρόβλημά του. Αυτό είναι δυσβάσταχτο για πολλούς ανθρώπους: κάποιοι θα κοιτάξουν κατάματα το πρόβλημά τους και θα προσπαθήσουν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με υγιή τρόπο, άλλοι όμως δυσκολεύονται να διαχειριστούν τη νέα κατάσταση και, προκειμένου να αποφύγουν τον συναισθηματικό πόνο, καταφεύγουν σε διάφορες δραστηριότητες, για να αποσπάσουν την προσοχή τους από το πρόβλημα και για να βρούνε μια πρόσκαιρη ανακούφιση.

Έτσι, μετά από μια δυσκολία κάθε είδους (επαγγελματική, οικογενειακή, προσωπική, κοινωνική), άλλος μπορεί να στραφεί στην υπερβολική ενασχόληση με τη δουλειά του («εργασιοθεραπεία»), προκειμένου να ξεχαστεί. Άλλοι επιχειρούν να αποσπάσουν την προσοχή τους από το πρόβλημα κάνοντας διάφορες υπερβολές, όπως μέσα από πολλά ψώνια και υπερβολικές αγορές ή μέσα από ξενύχτια, συνεχείς εξόδους και εφήμερες σχέσεις. Άλλοι μπορεί να αναζητήσουν το συναισθηματικό μούδιασμα που προσφέρει η χρήση ουσιών, όπως είναι το αλκοόλ ή οι ναρκωτικές ουσίες.

Ποιες τροφές προσφέρουν πρόσκαιρη ανακούφιση;

Μια τέτοια δραστηριότητα μπορεί να αποτελέσει και η υπερβολική κατανάλωση τροφής. Το φαγητό, εκτός ότι παρέχει τον οργανισμό με ενέργεια για να λειτουργεί σωστά, προσφέρει απόλαυση και ανακούφιση. Από τη μια μεριά με τις πλούσιες γεύσεις οι τροφές δίνουν σε ένα άτομο μια πηγή πολλών και διαφορετικών ερεθισμάτων, τα οποία δίνουν στο άτομο κάτι να απασχοληθεί και προσφέρουν μια χαρά, έστω κι αν είναι πολύ πρόσκαιρη. Από την άλλη μεριά πολλές τροφές (κυρίως αυτές που είναι πλούσιες σε υδατάνθρακες, λιπαρά και αλάτι) έχουν την ιδιότητα να κάνουν τον εγκέφαλο να απελευθερώνει ουσίες οι οποίες προκαλούν συναισθήματα ικανοποίησης, ανταμοιβής, ευχαρίστησης, ανακούφισης και απόλαυσης. Ο εγκέφαλός μας έχει την ικανότητα να θυμάται ποιες τροφές του προσέφεραν με τόσο εύκολο και γρήγορο τρόπο αυτά τα θετικά συναισθήματα και μας ωθεί στην αναζήτησή τους. Έτσι, αν ένα άτομο έχει ήδη προβλήματα στη ζωή του, μπορεί να αποζητά την παρηγοριά στο πιάτο του.

Τι νιώθει ένα άτομο με υπερφαγικές τάσεις; Ποια συναισθήματα βιώνει;

Πολλοί επιστήμονες έχουν εξετάσει τους λόγους για τους οποίους ένα άτομο ανακουφίζεται από την πρόσληψη τροφής σε καταστάσεις συναισθηματικών δυσκολιών. Το φαγητό λειτουργεί σαν ένα «πώμα» που βοηθά το άτομο να κρατάει μέσα του τις πολύ δύσκολες και δυσάρεστες σκέψεις. Η πρόσληψη βάρους επιβεβαιώνει προηγούμενα συναισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης ή επιδρά ακόμα και αυτοκαταστροφικά.

Έτσι, βλέπουμε πολλά άτομα να αναζητούν πρόσκαιρη ανακούφιση από τα προβλήματά τους μέσα από το φαγητό. Συχνά μάλιστα βλέπουμε να αναπτύσσουν υπερφαγικές τάσεις, δηλαδή ολοένα και συχνότερα να τρώνε ανεξάρτητα από την πραγματική (βιολογική) τους πείνα, να συνδέουν υπερβολικά την πρόσληψη τροφής με τον συναισθηματικό παράγοντα, να κάνουν υπερφαγικά επεισόδια (κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής σε σύντομο χρονικό διάστημα) και να διακατέχονται από μια έμμονη σκέψη σχετικά με τη διατροφή και το σώμα τους. Η υπερφαγία είναι μια ιδιαίτερα προβληματική διατροφική συμπεριφορά (πλέον θεωρείται διαταραχή) και, πέρα από την πιθανή πρόσληψη βάρους, οδηγεί σε συναισθήματα βασανιστικών ενοχών και ματαίωσης. Το άτομο που πάσχει συνειδητοποιεί ότι η δραστηριότητα αυτή όχι μόνο δεν λύνει τα προβλήματα της ζωής του, αλλά προσθέτει και νέα προβλήματα, αφού ενισχύει την αίσθηση αδυναμίας του, επηρεάζει την εικόνα του σώματός του και το κάνει να νιώθει εξαρτημένο από το φαγητό.

Η υπερφαγία μετά από έναν χωρισμό αντιμετωπίζεται μονάχα με δίαιτα;

Κάποιοι λοιπόν άνθρωποι που πληρούν και άλλες προϋποθέσεις (π.χ. προδιάθεση για διατροφικές διαταραχές ή βρεφικές και παιδικές εμπειρίες κατά τις οποίες συνδέθηκε υπερβολικά η τροφή με την παρηγοριά ή την ανταμοιβή), σε δύσκολες περιόδους της ζωής τους θα ανατρέξουν στο φαγητό για ανακούφιση. Έτσι και στην περίπτωση του διαζυγίου, το οποίο δημιουργεί συναισθήματα αποτυχίας, απόρριψης, απογοήτευσης και αγωνίας για το μέλλον, το φαγητό συχνά έρχεται να καλύψει τα μεγάλα συναισθηματικά κενά της απώλειας και να προσφέρει παρηγοριά και απόσπαση της προσοχής από την απώλεια αυτή.

Σε μια τέτοια περίπτωση, συνήθως δεν αρκεί μια δίαιτα, η οποία απλώς θα καλύψει προσωρινά το πρόβλημα και θα οδηγήσει πιθανότατα σε μια αποτυχημένη προσπάθεια (κάτι που θα ενισχύσει τα δύσκολα συναισθήματα). Το άτομο χρειάζεται να διαχειριστεί τις αιτίες των συναισθηματικών δυσκολιών, μόνο ή με τη βοήθεια κάποιου ειδικού και να μάθει να διαχειρίζεται τις συναισθηματικές κρίσεις με πιο υγιείς και αποτελεσματικές μεθόδους στη ζωή του.

Πηγή: http://boro.gr