Η υγιεινή της κουζίνας

Χρήσιμες οδηγίες και συμβουλές για να αποφύγουμε τη δηλητηρίαση.
Οι πιο συχνές δηλητηριάσεις γίνονται μέσα στο σπίτι μας από την κατανάλωση τροφών που ετοιμάζονται στις κουζίνες και τα μαγειρικά μας σκεύη.

Η πρώτη γραμμή άμυνας είναι η τήρηση κάποιων βασικών κανόνων σωστής υγιεινής. Είναι ίσως το πιο σημαντικό μέτρο προφύλαξης. Διαβάστε συμβουλές για να διατηρήσετε την υγιεινή στο χώρο της κουζίνας...

Πλύσιμο των χεριών

Ο πρώτος κανόνας υγιεινής στην κουζίνα είναι να πλένουμε πάντα τα χέρια με νερό και σαπούνι πριν αρχίσουμε το μαγείρεμα.

Τα χέρια μας έρχονται σε επαφή (χρήματα, λαβές αυτοκινήτων, χειραψίες) με χιλιάδες μικροοργανισμούς, μερικοί από τους οποίους είναι παθογόνοι, δηλαδή μπορούν να προκαλέσουν και να μεταδώσουν αρρώστιες.

Φυσικά και τα ίδια τα τρόφιμα μπορεί να περιέχουν μικρόβια τα οποία μεταδίδονται από το ένα στο άλλο (π.χ. από το κρέας στα λαχανικά και αντίστροφα, μέσω των χεριών).

Για να είμαστε σίγουροι, θα πρέπει να σαπουνίζουμε τα χέρια μας τακτικά (όταν περνάμε από το μαγείρεμα μιας τροφής στην επόμενη, κάθε φορά που πάμε τουαλέτα κτλ).

Νύχια και μαλλιά

Πριν αρχίσουμε να πιάνουμε τα τρόφιμα, είναι σημαντικό:

- Να μαζεύουμε τα μαλλιά μας για να μην πέφτουν τρίχες στο φαγητό
- Να καθαρίζουμε πολύ καλά τα νύχια μας, κυρίως όταν πρόκειται να φτιάξουμε ζύμες με τα χέρια
- Να βγάζουμε δαχτυλίδια, ρολόγια κ.λ.π. ακόμα και όταν πλένουμε τα πιάτα.

Αλλαγή σερβίτσιων

Ο κίνδυνος μετάδοσης επικίνδυνων μικροβίων από τη μία τροφή στην άλλη την ώρα που μαγειρεύουμε συνδέεται και με την καθαριότητα των σκευών της κουζίνας, όπως τα πιατικά, τα μαχαιροπίρουνα και οι κατσαρόλες. Αν δεν αποστειρωθούν καλά, μπορεί να γίνουν φορείς μικροβίων και να τα μεταφέρουν στα τρόφιμα

Οι επιφάνειες της κουζίνας

Οι επιφάνειες των τραπεζιών και των πάγκων της κουζίνας που συχνά χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία του φαγητού, παρότι μπορεί να φαίνονται καθαρές εκ πρώτης όψεως, αποτελούν μέσο μετάδοσης μικροβίων.

Η σωστή προετοιμασία

- Φροντίζουμε να μην έρθουν σε επαφή άπλυτα με πλυμένα λαχανικά.
- Δεν χρησιμοποιούμε το ίδιο αλεύρι για κρέας πανέ και για τηγανιτά ψάρια.
- Είμαστε σχολαστικοί και να πλένουμε τουλάχιστον μια φορά την ημέρα με σφουγγάρι και απορρυπαντικό τις επιφάνειες που χρησιμοποιούμε (πάγκοι, σανίδες κτλ).

Προσοχή στην καθαριότητα

Τα ίδια τα σφουγγάρια της καθαριότητας αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για τον πολλαπλασιασμό των μικροβίων. Η υγρασία τους ευνοεί την ανάπτυξη ιών και βακτηρίων. Το ίδιο ισχύει και για τις πετσέτες που γενικά χρησιμοποιούνται για να σκουπίζουμε χέρια, νιπτήρα, κουζινικά, κ.τ.λ

Για να αποφύγουμε λοιπόν δυσάρεστες επιπλοκές θα πρέπει :

- Να αλλάζουμε τις πετσέτες της κουζίνας κάθε 2-3 μέρες.
- Να έχουμε στη διάθεση μας αρκετές πετσέτες, ώστε να τις χρησιμοποιούμε ανάλογα (πχ. άλλη για τα χέρια, άλλη για τα πιάτα και τα σκεύη, άλλη για τα τρόφιμα).
- Τα σφουγγάρια και τα σύρματα, για τις κατσαρόλες και τα τηγάνια πρέπει να πλένονται καθημερινά στο πλυντήριο πιάτων στους 65 βαθμούς και να τα αντικαθιστούμε τουλάχιστον μια φορά τον μήνα.

Υγιεινή του ψυγείου

Η υγιεινή του ψυγείου είναι απαραίτητη για την συντήρηση των τροφίμων. Το ψυγείο για να λειτουργεί σωστά, πρέπει να είναι:

- Ευρύχωρο και ποτέ παραγεμισμένο.
- Ευάερο (αυτό σημαίνει ότι η ψύξη, ο ψυχρός αέρας, πρέπει να κυκλοφορεί ελεύθερα μέσα στο χώρο του ψυγείου).

Πρέπει να καθαρίζεται σχολαστικά κάθε φορά που βρίσκουμε εκεί υπολείμματα τροφών (π.χ σταγόνες γάλα, υγρά από το λιώσιμο μιας ντομάτας, τρίμματα σοκολάτας ή φέτας κλπ). Πρέπει να κάνουμε απόψυξη αμέσως μόλις το στρώμα του πάγου ξεπεράσει το μισό εκατοστό. Για το πλύσιμο του ψυγείου αρκεί νερό και ξύδι

Συντήρηση

Η συντήρηση των τροφών πρέπει να γίνεται επίσης με τον σωστό τρόπο. Τα τρόφιμα δεν πρέπει να αφήνονται για πολλές ώρες ακάλυπτα πάνω σε τραπέζια ή πάγκους.

Το κρέας, τα ψάρια και τα τυριά πρέπει να διατηρούνται μέσα σε πλαστικά ή γυάλινα δοχεία ή τυλιγμένα με διαφανείς ζελατίνες ή αλουμινόχαρτο.

Τα λαχανικά και τα φρούτα είναι προτιμότερο να τα φυλάμε μέσα σε ειδικές πλαστικές σακούλες.

Η επαφή των τροφίμων

Δεν πρέπει ποτέ να βάζουμε σε επαφή ακάλυπτα διαφορετικά τρόφιμα, γιατί υπάρχει κίνδυνος μολύνσεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα αβγά και το κρέας: αν το κρέας δεν είναι καλυμμένο και το αίμα του έρθει σε επαφή με αβγά, η σαλμονέλα, ένα βακτήριο που ενδημεί στο τσόφλι, μπορεί να μολύνει το κρέας και στη συνέχεια να προσβάλλει τον οργανισμό μας.

Τα μαγειρεμένα τρόφιμα

Όταν μαγειρεύουμε κρέας, ψάρι, λαχανικά, ζυμαρικά, ρύζι, ψητά και σάλτσες που δεν πρόκειται να φάμε αμέσως, πρέπει να τα βάζουμε γρήγορα στο ψυγείο (ποτέ στην κατάψυξη). Αν παραμείνουν σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, οι μικροοργανισμοί τους βρίσκουν ευκαιρία για ταχύτατη ανάπτυξη.

Τα μαγειρεμένα τρόφιμα πρέπει:

- Να τα βάζουμε στο ψυγείο μόλις πάψουν να είναι καυτά.
- Να τα ξαναζεσταίνουμε γύρω στα δέκα λεπτά πριν τα φάμε, έτσι ώστε να σκοτώνονται με το ζέσταμα οι επιβλαβείς μικροοργανισμοί.

Μαχαίρια και επιφάνειες κοπής

Τα μαχαίρια της κουζίνας πρέπει να πλένονται με νερό και απορρυπαντικό κάθε φορά που τα χρησιμοποιούμε. Δεν πρέπει ποτέ να χρησιμοποιούμε για να κόβουμε ταυτόχρονα διαφορετικές τροφές (π.χ. λαχανικά και τυριά) χωρίς ενδιάμεσα να τα πλύνουμε σχολαστικά.

Αλλά και οι επιφάνειες κοπής πρέπει να πλένονται (κατά προτίμηση στο χέρι) μετά από κάθε χρήση με απορρυπαντικό και σφουγγάρι σαγρέ).

Είναι προτιμότερες οι ξύλινες επιφάνειες κοπής παρά οι πλαστικές. Οι ρωγμές και τα κοψίματα στο ξύλο είναι μεγαλύτερα και επιτρέπουν καλύτερο πλύσιμο.

Κατεψυγμένα τρόφιμα

Είναι πολλά τα λάθη που γίνονται όταν έχουμε να κάνουμε με κατεψυγμένα τρόφιμα. Ας δούμε λοιπόν πως θα αποφύγουμε τα πιο συνηθισμένα

Πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα το ξεπάγωμα και να μην το αφήνουμε να γίνει σε θερμοκρασία περιβάλλοντος (πάνω από 20 βαθμούς). Όχι κοντά στο καλοριφέρ. Όχι σε ζεστό φούρνο.

Αν κάνουμε κάτι από τα παραπάνω, ξεπαγώνουν μόνο απέξω και καλύπτονται με νερό, που είναι το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη βακτηρίων

Τα τρόφιμα ξεπαγώνουν μένοντας στην ψύξη (στο χαμηλότερο ράφι). Δεν πρέπει με κανέναν τρόπο να καταψύξουμε ξανά κατεψυγμένα τρόφιμα που τα έχουμε ήδη ξεπαγώσει μια φορά, γιατί είναι ο καλύτερος τρόπος γρήγορου πολλαπλασιασμού των μικροβίων.

Μπορούμε όμως, να ξεπαγώσουμε κρέας, ψάρια ή λαχανικά, να τα μαγειρέψουμε και μετά να τα καταψύξουμε πάλι, γιατί το μαγείρεμα σκοτώνει όλα τα μικρόβια.

Καθάρισμα του ψυγείου

Το ψυγείο πρέπει να καθαρίζεται τουλάχιστον μια φορά το μήνα καθώς και κάθε φορά που διαπιστώνονται δυσάρεστες οσμές ή λεκέδες από τα τρόφιμα.

Το βγάζουμε από την πρίζα και το αδειάζουμε τελείως. Περνάμε όλες τις εσωτερικές επιφάνειες με σφουγγάρι βουτηγμένο σε νερό και ξύδι ή νερό και σόδα. Ξεπλένουμε με νερό και σκουπίζουμε καλά με καθαρό πανί. Βγάζουμε όλα τα κινητά εξαρτήματα (σκάρες, συρτάρια κλπ) και τα πλένουμε με νερό και ουδέτερο απορρυπαντικό.

Δεν παραλείπουμε να πλύνουμε τις λαστιχένιες τσιμούχες της πόρτας. Αν υπάρχει δυσάρεστη μυρωδιά, απομακρύνουμε την αιτία που την προκαλεί.

Ευαίσθητες τροφές

Όσες τροφές δεν διατηρούνται πολύ υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να μολυνθούν από ιούς και βακτήρια.

Οι πιο ευαίσθητες τροφές είναι:

Αβγά: Στο τσόφλι του υπάρχουν βακτήρια σαλμονέλας που μπορούν να μολύνουν άλλες τροφές. Για τον ίδιο λόγο πρέπει να προσέχουμε όταν τρώμε ωμά αβγά. Αντίθετα, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος όταν τα τρώμε βραστά ή τηγανιτά.

Κοτόπουλο: Το κρέας του κοτόπουλου μπορεί να μολύνει άλλα τρόφιμα, γιατί αρκετά συχνά φιλοξενεί τη σαλμονέλα. Γι’ αυτό πρέπει να διατηρείται σε κλειστά δοχεία ή σε διάφανη ζελατίνα ή αλουμινόχαρτο. Όταν το έχουμε μαγειρέψει, δεν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, γιατί η υψηλή θερμοκρασία σκοτώνει τα μικρόβια

Σάλτσες, καρυκεύματα και μαγειρεμένα κρέατα: Αν αφεθούν ξεσκέπαστα εκτός ψυγείου, διευκολύνουν την ανάπτυξη επικίνδυνων μικροοργανισμών.

Γάλα, γιαούρτι, άσπρα τυριά: Δεν πρέπει να τα αφήνουμε ποτέ εκτός ψυγείου και δεν πρέπει να τα καταναλώνουμε ποτέ μετά την ημερομηνία λήξης τους. Για όσα δεν υπάρχει ημερομηνία λήξης όσο νωρίτερα τα καταναλώνουμε, τόσο το καλύτερο, γιατί, αν μείνουν πολλές μέρες, υπάρχει κίνδυνος να μολυνθούν από επικίνδυνα μικρόβια, πριν ακόμα εμφανιστούν συμπτώματα ξινίλας ή μούχλας.

Ψάρια και θαλασσινά: Κίνδυνος υπάρχει μόνο όταν καταναλώνονται ωμά. Τα μαλάκια, για να ζήσουν, απορροφούν το θαλασσινό νερό και, αν είναι μολυσμένο, μεταδίδουν τα μικρόβιά τους σ’ εμάς. Το μαγείρεμα σκοτώνει πάντα τα μικρόβια

Σαλάτα ρυζιού και ζυμαρικών: Αν αφεθούν έξω από το ψυγείο, μπορούν να έρθουν σε επαφή με επικίνδυνους μικροοργανισμούς που πολλαπλασιάζονται εύκολα όταν βρίσκονται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος.

Απαραίτητη η διατήρηση στο ψυγείο

Το φρέσκο γάλα, τα αβγά, τα γιαούρτια, τα τυριά και καθετί που περιέχει κρέμες από γάλα ή βούτυρο πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο. Επίσης θα πρέπει να τοποθετούνται αμέσως στο ψυγείο μετά την παραλαβή τους.

Τα τυποποιημένα, συσκευασμένα γλυκίσματα μπορούν να διατηρούνται σε θερμοκρασία περιβάλλοντος για τρεις ή τέσσερις συνεχείς μέρες, μετά πρέπει να τα βάλουμε στο ψυγείο.

Οτιδήποτε ζωικό διατηρείται σε λάδι ή σε ξίδι (σαρδέλες ανάλατες κτλ) καθώς και το γάλα μακράς διαρκείας μπορούν να μείνουν εκτός ψυγείου μόνο αν είναι συσκευασμένα και δεν έχουν ανοιχτεί.

Από τη στιγμή που θα ανοιχτούν πρέπει να καταναλωθούν, το μεν γάλα σε 3-4 μέρες και τα άλλα από 7 ως 10 μέρες.

- Οι οδηγίες είναι από το βιβλίο "Τι καλό θα μαγειρέψεις σήμερα μαμά;" των Ε. Ζουμπανέα και Μ. Μανωλαράκη. -


Πηγή: http://www.diatrofi.gr