Συνήθως διακρίνουμε τα ανθρώπινα όντα σε αρσενικά και θηλυκά. Η διάκριση αυτή στηρίζεται σε πασιφανείς βιολογικές, ανατομικές, φυσιολογικές διαφορές. Ωστόσο, ανέκαθεν υπήρχαν άτομα που είτε δεν «χωρούσαν» είτε δεν «βολεύονταν» στην παραδοσιακή κατηγοριοποίηση σε ένα από τα δύο φύλα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, η ταυτόχρονη παρουσία ανδρικών και θηλυκών γεννητικών οργάνων στο ίδιο άτομο καθιστά αδιανόητη την ένταξή του σε ένα από τα δύο φύλα. Γεγονός που δεν θέτει απλώς σε αμφισβήτηση τις καθιερωμένες φυλετικές ταξινομήσεις μας, αλλά και δημιουργεί ανυπέρβλητα προβλήματα κοινωνικής ένταξης ή αποδοχής αυτών των «μη φυσιολογικών» ατόμων.
Μόλις γεννιέται ένα παιδί, όλοι ρωτάμε: «Τι είναι; Αγόρι ή κορίτσι»; Το αθώο αυτό ερώτημα υποκρύπτει τη βαθύτερη αδυναμία μας ακόμη και να φανταστούμε ότι θα μπορούσε να υπάρξει ένα ανθρώπινο πλάσμα που δεν εντάσσεται σαφώς σε μία από τις κυρίαρχες φυσιολογικές κατηγορίες του αρσενικού ή του θηλυκού. Και όμως, αυτή η απολύτως φυσιολογική διάκριση δεν είναι πάντα ούτε προφανής ούτε εφαρμόσιμη σε όλες τις περιπτώσεις.
Προφανώς δεν αναφερόμαστε στις περιπτώσεις των ομοφυλόφιλων ανδρών ή γυναικών, ούτε στις περιπτώσεις τρανσεξουαλικών ατόμων ή τραβεστί, καταστάσεις που συνήθως αντιμετωπίζονται από την κυρίαρχη ιδεολογία ως συνειδητές επιλογές, δηλαδή ως «εκ προθέσεως σεξουαλικές παρεκκλίσεις». Πολύ συνοπτικά, στα ομοφυλοφιλικά άτομα, για διάφορους λόγους, το σαφές βιολογικό τους φύλο δεν συμφωνεί ούτε με την προσωπική τους ταυτότητα ούτε με τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις.
Τι γίνεται όμως με τις σχετικά σπάνιες περιπτώσεις, όπου μας είναι αδύνατον να κατατάξουμε ένα άτομο σε μια από τις επικρατέστερες κοινωνικές κατηγορίες: στο ισχυρό φύλο (άνδρες), στο ασθενές φύλο (γυναίκες) ή έστω στο λεγόμενο τρίτο φύλο (γκέι); Μέχρι πρόσφατα αυτά τα άτομα περιγράφονταν ως «ερμαφρόδιτα» ή ως «ψευδο-ερμαφρόδιτα», άτομα δηλαδή στα οποία υπάρχει μια σαφής ασυμβατότητα ανάμεσα στα φυλετικά τους γονίδια (γονότυπος) και την εξωτερική τους εμφάνιση (φαινότυπος). Επομένως πρόκειται για «αρσενικούς» με θηλυκή εμφάνιση ή το αντίστροφο.
Η σεξουαλική απροσδιοριστία
Σήμερα οι περισσότεροι ειδικοί προτιμούν να περιγράφουν αυτές τις περιπτώσεις ως «διαταραχές της σεξουαλικής διαφοροποίησης» (Disorders of Sexual Differentiation - DSD). Η επιλογή αυτού του νέου όρου δικαιολογείται επαρκώς τόσο από την ευρύτητα των φαινομένων που επιθυμεί να περιγράψει επιστημονικά όσο και από το γεγονός ότι ο πανάρχαιος όρος «ερμαφροδιτισμός» θεωρείται πλέον κοινωνικά και ιδεολογικά βεβαρημένος.
Οι διαταραχές της σεξουαλικής διαφοροποίησης (DSD) εκδηλώνονται ποικιλοτρόπως και σε διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης ενός ατόμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις πρόκειται για εμφανείς σε όλους ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων. Αλλοτε πάλι είναι πιο ανεπαίσθητες και για τη διάγνωσή τους απαιτούνται ειδικές κλινικές εξετάσεις.
Η ταυτόχρονη παρουσία αρσενικών και θηλυκών γεννητικών οργάνων, ό,τι στο παρελθόν περιέγραφαν ως «ερμαφροδιτισμό», διαπιστώθηκε ότι είναι μια σπάνια περίπτωση DSD. Η συνηθέστερη εκδήλωση αυτής της ανωμαλίας είναι ο «θηλυκός ψευδο-ερμαφροδιτισμός». Πρόκειται για θηλυκά, από γενετικής απόψεως, άτομα τα οποία αναπτύσσουν ασαφή γεννητικά όργανα εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής ανδρικών ορμονών.
Αρκετά συχνά παρατηρείται και ο «ανδρικός ψευδο-ερμαφροδιτισμός». Στην περίπτωση αυτή τα εξωτερικά γεννητικά όργανα των ανδρών αναπτύσσονται ανεπαρκώς εξαιτίας της απουσίας τεστοστερόνης ή της δυσλειτουργίας αυτής της σημαντικής ορμόνης. Σε κάθε περίπτωση όμως πρόκειται για εκδηλώσεις της δυσλειτουργίας συγκεκριμένων γονιδίων.
Ήδη από το 1990 ο Peter Goodfellow, στο Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, έκανε μια θεμελιώδη ανακάλυψη: απομόνωσε το γονίδιο SRY (Sex Region of the Υ Chromosome), κατάφερε δηλαδή να ανακαλύψει το μοναδικό γονίδιο που βρίσκεται στο ανδρικό χρωμόσωμα Υ και το οποίο καθορίζει τη διαφοροποίηση του εμβρύου σε αρσενικό. Πράγματι, οι μεταλλάξεις του συγκεκριμένου γονιδίου οδηγούν στην εμφάνιση αρσενικών με έντονα θηλυκά χαρακτηριστικά μολονότι τα άτομα αυτά διαθέτουν τη σωστή ανδρική χρωμοσωμική «συνταγή», δηλαδή τα χρωμοσώματα ΧΥ.
Τα επόμενα χρόνια πλήθος ερευνητών επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση των ανθρώπινων γονιδίων που εμπλέκονται ή καθορίζουν την ανάπτυξη των δύο φύλων. Ιδιαίτερα οι έρευνες του Eric Vilain, στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια των ΗΠΑ, τον οδήγησαν στον καθορισμό ενός μεγάλου αριθμού μοριακών μηχανισμών που ευθύνονται για την εμφάνιση διαταραχών στη σεξουαλική διαφοροποίηση. Κατάφερε μάλιστα να ταυτοποιήσει 50 διαφορετικά γονίδια που, με κάποιο τρόπο, εμπλέκονται στον καθορισμό της σεξουαλικής μας ταυτότητας. Πάντως, οι εντυπωσιακές ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων ανέδειξαν την εξαιρετική πολυπλοκότητα αυτού του μυστηριώδους βιολογικού μηχανισμού.
Η αντιμετώπιση της ανδρογυνικής σύντηξης
Το ασυνήθιστο φαινόμενο του ερμαφροδιτισμού απασχολεί τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Κάποτε η σεξουαλική αμφισημία θεωρούνταν σημάδι «θεϊκό», μια υποκειμενική ιδιαιτερότητα που ασφαλώς έχρηζε αποδοχής και σεβασμού.
Ήδη ο Πλάτων, στον περίφημο διάλογο «Συμπόσιον», βάζει τον ποιητή Αριστοφάνη να διηγηθεί τον μύθο του «ανδρόγυνου». Στις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας, διηγείται ο Αριστοφάνης, υπήρχε ένα είδος ανθρώπου όπου τα διακριτά σήμερα αρσενικά και τα θηλυκά χαρακτηριστικά ήταν ενοποιημένα σε ένα κυλινδρικό πλάσμα με τέσσερα χέρια, τέσσερα πόδια και δύο πρόσωπα που έβλεπαν περιμετρικά στις δύο αντίθετες πλευρές ενός κεφαλιού που στηριζόταν σε έναν λαιμό.
Αυτοί οι τερατώδεις πρωτοάνθρωποι ήταν εξαιρετικά δυνατοί και αυθαδίαζαν εναντίον των θεών, γι' αυτό και ο Δίας αποφάσισε να τους τιμωρήσει χωρίζοντάς τους για πάντα.
Όμως οι γενετικές δυσμορφίες και οι φυλετικοί υβριδισμοί εξακολουθούσαν να εμφανίζονται και έτσι οι αρχαίοι Έλληνες επινόησαν τον μύθο του Ερμαφρόδιτου. Γιος του Ερμή και της Αφροδίτης, ο οποίος ενώθηκε για πάντα με τη νύφη Σαλμάκη, η οποία επειδή τον ερωτεύθηκε τρελά ζήτησε από τους θεούς να γίνουν ένα τα σώματά τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί, της Αιγύπτου, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, θεωρούσαν τους ερμαφρόδιτους ιδιαίτερη και αξιοσέβαστη ανθρώπινη κατηγορία για την οποία έτρεφαν μεγάλο σεβασμό, αφού πίστευαν ότι αυτή η ενδιάμεση κατάσταση εκφράζει τη βαθύτερη ανάγκη όλων των ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, για ενοποίηση και αλληλοκατανόηση.
Αιώνες μετά, αυτή η φαινομενική «ανδρογυνική σύντηξη», την οποία οι ειδικοί περιγράφουν σήμερα ως «διαταραχή της σεξουαλικής διαφοροποίησης», καταφέρνει κατά περίεργο τρόπο να διατηρεί ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του πανάρχαιου ερμαφροδιτικού μύθου. Σήμερα οι εξελικτικοί βιολόγοι αναγνωρίζουν ότι το ανδρικό φύλο υπήρξε κάποτε μια παραλλαγή και μετεξέλιξη του βασικού και πρωταρχικού θηλυκού φύλου, από το οποίο και προέκυψε σταδιακά το ανδρικό φύλο ως προϋπόθεση για την εξέλιξη της σεξουαλικής αναπαραγωγής.
Μια αναπόφευκτη αρνητική συνέπεια της επικράτησης της σεξουαλικής αναπαραγωγής είναι και η ύπαρξη αυτών των φυλετικών διαταραχών. Και θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι ο ερμαφροδιτισμός είναι ένα ιδιαίτερα σπάνιο φαινόμενο: στον ανθρώπινο πληθυσμό περίπου ένα στα πέντε χιλιάδες παιδιά που γεννιούνται παρουσιάζει κάποια ερμαφροδιτική διαταραχή. Όμως, ακόμη και σήμερα, υπάρχουν ελάχιστα εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα για τη μελέτη αυτών των διαταραχών. Όποιος γεννιέται με κάποια ανωμαλία τύπου DSD βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρά και συχνά ανυπέρβλητα κοινωνικά προβλήματα. Προβλήματα που συχνά τον οδηγούν στην απόφαση να προβεί στη χειρουργική εξάλειψη του προβλήματος, δηλαδή στην οριστική αφαίρεση της σωματικής του «ανωμαλίας»!
Αν κατά την αρχαιότητα ο ερμαφροδιτισμός δεν αποτελούσε κοινωνικό ή ατομικό πρόβλημα, αλλά αντίθετα ήταν μια μάλλον αποδεκτή πραγματικότητα που αντιμετωπιζόταν με κατανόηση και σεβασμό, σήμερα έχει αναχθεί σε σοβαρό ιατρικό πρόβλημα, που υποτίθεται ότι χρήζει άμεσης και δραστικής θεραπευτικής αγωγής.
Στη νεότερη εποχή, η συστηματική απόκρυψη και η «εξομάλυνση» τέτοιων φυλετικών διαταραχών μέσω ευνουχιστικών χειρουργικών επεμβάσεων ήταν η κοινωνικά επιβεβλημένη πρακτική. Σήμερα, ευτυχώς, ελάχιστοι επιστήμονες δίνουν στον εαυτό τους το δικαίωμα να αποφασίζει για το τι είναι «φυσιολογικό» και τι «ωφέλιμο» για ένα ερμαφρόδιτο άτομο. Ακόμη και αν η χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος αποδειχτεί επιτυχής, παραμένει πάντα το πρόβλημα της αντιμετώπισης των σοβαρών ψυχοσωματικών προβλημάτων που γεννά αυτή η επέμβαση. Εξάλλου θα έπρεπε να είναι σε όλους προφανές ότι η απόκτηση μιας νέας σεξουαλικής ταυτότητας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Και βέβαια, καμιά ευνουχιστική χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να θεραπεύσει τα τραυματικά ή και αυτοκαταστροφικά συναισθήματα που η ίδια δημιουργεί. *
Άνδρας ή γυναίκα; Εξαρτάται από πλήθος παραγόντων
Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ
Το φύλο ενός ατόμου, δηλαδή η ανδρική ή θηλυκή ταυτότητά του, καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, τόσο ενδογενείς όσο και εξωγενείς.
Τι γίνεται όμως με τις σχετικά σπάνιες περιπτώσεις, όπου μας είναι αδύνατον να κατατάξουμε ένα άτομο σε μια από τις επικρατέστερες κοινωνικές κατηγορίες: στο ισχυρό φύλο (άνδρες), στο ασθενές φύλο (γυναίκες) ή έστω στο λεγόμενο τρίτο φύλο (γκέι); Μέχρι πρόσφατα αυτά τα άτομα περιγράφονταν ως «ερμαφρόδιτα» ή ως «ψευδο-ερμαφρόδιτα», άτομα δηλαδή στα οποία υπάρχει μια σαφής ασυμβατότητα ανάμεσα στα φυλετικά τους γονίδια (γονότυπος) και την εξωτερική τους εμφάνιση (φαινότυπος). Επομένως πρόκειται για «αρσενικούς» με θηλυκή εμφάνιση ή το αντίστροφο.
Η σεξουαλική απροσδιοριστία
Σήμερα οι περισσότεροι ειδικοί προτιμούν να περιγράφουν αυτές τις περιπτώσεις ως «διαταραχές της σεξουαλικής διαφοροποίησης» (Disorders of Sexual Differentiation - DSD). Η επιλογή αυτού του νέου όρου δικαιολογείται επαρκώς τόσο από την ευρύτητα των φαινομένων που επιθυμεί να περιγράψει επιστημονικά όσο και από το γεγονός ότι ο πανάρχαιος όρος «ερμαφροδιτισμός» θεωρείται πλέον κοινωνικά και ιδεολογικά βεβαρημένος.
Οι διαταραχές της σεξουαλικής διαφοροποίησης (DSD) εκδηλώνονται ποικιλοτρόπως και σε διαφορετικά στάδια της ανάπτυξης ενός ατόμου. Σε ορισμένες περιπτώσεις πρόκειται για εμφανείς σε όλους ανωμαλίες στην ανάπτυξη των γεννητικών οργάνων. Αλλοτε πάλι είναι πιο ανεπαίσθητες και για τη διάγνωσή τους απαιτούνται ειδικές κλινικές εξετάσεις.
Η ταυτόχρονη παρουσία αρσενικών και θηλυκών γεννητικών οργάνων, ό,τι στο παρελθόν περιέγραφαν ως «ερμαφροδιτισμό», διαπιστώθηκε ότι είναι μια σπάνια περίπτωση DSD. Η συνηθέστερη εκδήλωση αυτής της ανωμαλίας είναι ο «θηλυκός ψευδο-ερμαφροδιτισμός». Πρόκειται για θηλυκά, από γενετικής απόψεως, άτομα τα οποία αναπτύσσουν ασαφή γεννητικά όργανα εξαιτίας της αυξημένης παραγωγής ανδρικών ορμονών.
Αρκετά συχνά παρατηρείται και ο «ανδρικός ψευδο-ερμαφροδιτισμός». Στην περίπτωση αυτή τα εξωτερικά γεννητικά όργανα των ανδρών αναπτύσσονται ανεπαρκώς εξαιτίας της απουσίας τεστοστερόνης ή της δυσλειτουργίας αυτής της σημαντικής ορμόνης. Σε κάθε περίπτωση όμως πρόκειται για εκδηλώσεις της δυσλειτουργίας συγκεκριμένων γονιδίων.
Ήδη από το 1990 ο Peter Goodfellow, στο Πανεπιστήμιο Κέιμπριτζ της Αγγλίας, έκανε μια θεμελιώδη ανακάλυψη: απομόνωσε το γονίδιο SRY (Sex Region of the Υ Chromosome), κατάφερε δηλαδή να ανακαλύψει το μοναδικό γονίδιο που βρίσκεται στο ανδρικό χρωμόσωμα Υ και το οποίο καθορίζει τη διαφοροποίηση του εμβρύου σε αρσενικό. Πράγματι, οι μεταλλάξεις του συγκεκριμένου γονιδίου οδηγούν στην εμφάνιση αρσενικών με έντονα θηλυκά χαρακτηριστικά μολονότι τα άτομα αυτά διαθέτουν τη σωστή ανδρική χρωμοσωμική «συνταγή», δηλαδή τα χρωμοσώματα ΧΥ.
Τα επόμενα χρόνια πλήθος ερευνητών επικεντρώθηκαν στη διερεύνηση των ανθρώπινων γονιδίων που εμπλέκονται ή καθορίζουν την ανάπτυξη των δύο φύλων. Ιδιαίτερα οι έρευνες του Eric Vilain, στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια των ΗΠΑ, τον οδήγησαν στον καθορισμό ενός μεγάλου αριθμού μοριακών μηχανισμών που ευθύνονται για την εμφάνιση διαταραχών στη σεξουαλική διαφοροποίηση. Κατάφερε μάλιστα να ταυτοποιήσει 50 διαφορετικά γονίδια που, με κάποιο τρόπο, εμπλέκονται στον καθορισμό της σεξουαλικής μας ταυτότητας. Πάντως, οι εντυπωσιακές ανακαλύψεις των τελευταίων χρόνων ανέδειξαν την εξαιρετική πολυπλοκότητα αυτού του μυστηριώδους βιολογικού μηχανισμού.
Η αντιμετώπιση της ανδρογυνικής σύντηξης
Το ασυνήθιστο φαινόμενο του ερμαφροδιτισμού απασχολεί τον άνθρωπο από αρχαιοτάτων χρόνων. Κάποτε η σεξουαλική αμφισημία θεωρούνταν σημάδι «θεϊκό», μια υποκειμενική ιδιαιτερότητα που ασφαλώς έχρηζε αποδοχής και σεβασμού.
Ήδη ο Πλάτων, στον περίφημο διάλογο «Συμπόσιον», βάζει τον ποιητή Αριστοφάνη να διηγηθεί τον μύθο του «ανδρόγυνου». Στις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας, διηγείται ο Αριστοφάνης, υπήρχε ένα είδος ανθρώπου όπου τα διακριτά σήμερα αρσενικά και τα θηλυκά χαρακτηριστικά ήταν ενοποιημένα σε ένα κυλινδρικό πλάσμα με τέσσερα χέρια, τέσσερα πόδια και δύο πρόσωπα που έβλεπαν περιμετρικά στις δύο αντίθετες πλευρές ενός κεφαλιού που στηριζόταν σε έναν λαιμό.
Αυτοί οι τερατώδεις πρωτοάνθρωποι ήταν εξαιρετικά δυνατοί και αυθαδίαζαν εναντίον των θεών, γι' αυτό και ο Δίας αποφάσισε να τους τιμωρήσει χωρίζοντάς τους για πάντα.
Όμως οι γενετικές δυσμορφίες και οι φυλετικοί υβριδισμοί εξακολουθούσαν να εμφανίζονται και έτσι οι αρχαίοι Έλληνες επινόησαν τον μύθο του Ερμαφρόδιτου. Γιος του Ερμή και της Αφροδίτης, ο οποίος ενώθηκε για πάντα με τη νύφη Σαλμάκη, η οποία επειδή τον ερωτεύθηκε τρελά ζήτησε από τους θεούς να γίνουν ένα τα σώματά τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι και οι άλλοι αρχαίοι πολιτισμοί, της Αιγύπτου, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, θεωρούσαν τους ερμαφρόδιτους ιδιαίτερη και αξιοσέβαστη ανθρώπινη κατηγορία για την οποία έτρεφαν μεγάλο σεβασμό, αφού πίστευαν ότι αυτή η ενδιάμεση κατάσταση εκφράζει τη βαθύτερη ανάγκη όλων των ανθρώπων, ανδρών και γυναικών, για ενοποίηση και αλληλοκατανόηση.
Αιώνες μετά, αυτή η φαινομενική «ανδρογυνική σύντηξη», την οποία οι ειδικοί περιγράφουν σήμερα ως «διαταραχή της σεξουαλικής διαφοροποίησης», καταφέρνει κατά περίεργο τρόπο να διατηρεί ορισμένα από τα χαρακτηριστικά του πανάρχαιου ερμαφροδιτικού μύθου. Σήμερα οι εξελικτικοί βιολόγοι αναγνωρίζουν ότι το ανδρικό φύλο υπήρξε κάποτε μια παραλλαγή και μετεξέλιξη του βασικού και πρωταρχικού θηλυκού φύλου, από το οποίο και προέκυψε σταδιακά το ανδρικό φύλο ως προϋπόθεση για την εξέλιξη της σεξουαλικής αναπαραγωγής.
Μια αναπόφευκτη αρνητική συνέπεια της επικράτησης της σεξουαλικής αναπαραγωγής είναι και η ύπαρξη αυτών των φυλετικών διαταραχών. Και θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι ο ερμαφροδιτισμός είναι ένα ιδιαίτερα σπάνιο φαινόμενο: στον ανθρώπινο πληθυσμό περίπου ένα στα πέντε χιλιάδες παιδιά που γεννιούνται παρουσιάζει κάποια ερμαφροδιτική διαταραχή. Όμως, ακόμη και σήμερα, υπάρχουν ελάχιστα εξειδικευμένα ερευνητικά κέντρα για τη μελέτη αυτών των διαταραχών. Όποιος γεννιέται με κάποια ανωμαλία τύπου DSD βρίσκεται αντιμέτωπος με σοβαρά και συχνά ανυπέρβλητα κοινωνικά προβλήματα. Προβλήματα που συχνά τον οδηγούν στην απόφαση να προβεί στη χειρουργική εξάλειψη του προβλήματος, δηλαδή στην οριστική αφαίρεση της σωματικής του «ανωμαλίας»!
Αν κατά την αρχαιότητα ο ερμαφροδιτισμός δεν αποτελούσε κοινωνικό ή ατομικό πρόβλημα, αλλά αντίθετα ήταν μια μάλλον αποδεκτή πραγματικότητα που αντιμετωπιζόταν με κατανόηση και σεβασμό, σήμερα έχει αναχθεί σε σοβαρό ιατρικό πρόβλημα, που υποτίθεται ότι χρήζει άμεσης και δραστικής θεραπευτικής αγωγής.
Στη νεότερη εποχή, η συστηματική απόκρυψη και η «εξομάλυνση» τέτοιων φυλετικών διαταραχών μέσω ευνουχιστικών χειρουργικών επεμβάσεων ήταν η κοινωνικά επιβεβλημένη πρακτική. Σήμερα, ευτυχώς, ελάχιστοι επιστήμονες δίνουν στον εαυτό τους το δικαίωμα να αποφασίζει για το τι είναι «φυσιολογικό» και τι «ωφέλιμο» για ένα ερμαφρόδιτο άτομο. Ακόμη και αν η χειρουργική αντιμετώπιση του προβλήματος αποδειχτεί επιτυχής, παραμένει πάντα το πρόβλημα της αντιμετώπισης των σοβαρών ψυχοσωματικών προβλημάτων που γεννά αυτή η επέμβαση. Εξάλλου θα έπρεπε να είναι σε όλους προφανές ότι η απόκτηση μιας νέας σεξουαλικής ταυτότητας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Και βέβαια, καμιά ευνουχιστική χειρουργική επέμβαση δεν μπορεί να θεραπεύσει τα τραυματικά ή και αυτοκαταστροφικά συναισθήματα που η ίδια δημιουργεί. *
Άνδρας ή γυναίκα; Εξαρτάται από πλήθος παραγόντων
Του ΣΠΥΡΟΥ ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ
Το φύλο ενός ατόμου, δηλαδή η ανδρική ή θηλυκή ταυτότητά του, καθορίζεται από πολλούς παράγοντες, τόσο ενδογενείς όσο και εξωγενείς.
Ίσως γι' αυτό και θα ήταν μάλλον σωστότερο να μιλάμε για διαφορετικά «φύλα». Όσο για τις ποικίλες φυλετικές διαταραχές, αυτές μπορεί να εκδηλώνονται είτε με εμφανείς εξωτερικές ανωμαλίες είτε με λιγότερο φανερά εσωτερικά προβλήματα. Έτσι, σύμφωνα με τα διαθέσιμα σήμερα επιστημονικά δεδομένα, μπορούμε να διακρίνουμε σαφώς πέντε διαφορετικές, αλλά αλληλεξαρτώμενες, εκδηλώσεις της φυλετικής διαφοροποίησης:
1) Γενετικό ή χρωμοσωμικό φύλο. Καθορίζεται κατά τη στιγμή της γονιμοποίησης από την παρουσία των φυλετικών χρωμοσωμάτων (ΧΧ για τη γυναίκα, ΧΥ για τον άνδρα). Τα γονίδια που βρίσκονται στο χρωμόσωμα Υ -κληρονομείται μόνο από τον πατέρα- επάγουν την ανάπτυξη των όρχεων και την αρρενοποίηση του εμβρύου. Αντίθετα, η εκθήλυνση του εμβρύου εξαρτάται άμεσα από την παρουσία των δύο χρωμοσωμάτων ΧΧ και εμμέσως από την απουσία του ανδρικού χρωμοσώματος Υ. Το πρώτο στάδιο αυτής της σημαντικής φυλετικής διαφοροποίησης συντελείται μετά τις πέντε πρώτες εβδομάδες της κύησης και οδηγεί στη διαφοροποίηση των γονάδων του εμβρύου είτε σε όρχεις είτε σε ωοθήκες. Ανωμαλίες ή δυσλειτουργίες οδηγούν πρόωρα στην ανάπτυξη θηλυκών με ανδρικά χρωμοσώματα (ΧΥ) ή αρσενικών με θηλυκά φυλετικά χρωμοσώματα (ΧΧ).
2) Γοναδικό φύλο. Εξαρτάται από τη φυσιολογική διαφοροποίηση των αρχικά «ουδέτερων» γονάδων του εμβρύου είτε σε όρχεις είτε σε ωοθήκες που κατόπιν συνθέτουν τα οιστρογόνα που είναι απαραίτητα για την περαιτέρω εκθήλυνση. Όταν αυτή η διεργασία δεν συμφωνεί με το γενετικό φύλο, τότε το έμβρυο παρουσιάζει ανώμαλη φυλετική διαφοροποίηση.
3) Φαινοτυπικό φύλο. Καθορίζεται από τη φυσιολογική διαμόρφωση των έξω γεννητικών οργάνων του κάθε φύλου (πέος, όρχεις, αιδοίο, κλειτορίδα κ.ο.κ.). Σε ορισμένες περιπτώσεις διαταραχών της σεξουαλικής διαφοροποίησης η ανάπτυξη αυτών των γεννητικών οργάνων δεν αντιστοιχεί στο γοναδικό φύλο.
4) Παιδαγωγικό φύλο. Το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει κανείς συνδιαμορφώνει τη φυσιολογική ανάπτυξη και εκδήλωση των εγγενών φυλετικών του δυνατοτήτων. Με άλλα λόγια, το περιβάλλον επηρεάζει, είτε θετικά είτε αρνητικά, την σεξουαλική μας ταυτότητα, δηλαδή ό,τι συνήθως περιγράφουμε ως ψυχικό φύλο.
5) Νομικό φύλο. Είναι αυτό που αναγράφεται στη ληξιαρχική πράξη γέννησης που εκδίδεται από το Ληξιαρχείο. Μια γραφειοκρατική πράξη που επιβάλλεται ήδη από τις πρώτες ημέρες ζωής του παιδιού, πριν δηλαδή πραγματοποιηθούν οι σχετικές εργαστηριακές εξετάσεις που θα διευκρινίσουν την ακριβή φυλετική ταυτότητα του παιδιού!
1) Γενετικό ή χρωμοσωμικό φύλο. Καθορίζεται κατά τη στιγμή της γονιμοποίησης από την παρουσία των φυλετικών χρωμοσωμάτων (ΧΧ για τη γυναίκα, ΧΥ για τον άνδρα). Τα γονίδια που βρίσκονται στο χρωμόσωμα Υ -κληρονομείται μόνο από τον πατέρα- επάγουν την ανάπτυξη των όρχεων και την αρρενοποίηση του εμβρύου. Αντίθετα, η εκθήλυνση του εμβρύου εξαρτάται άμεσα από την παρουσία των δύο χρωμοσωμάτων ΧΧ και εμμέσως από την απουσία του ανδρικού χρωμοσώματος Υ. Το πρώτο στάδιο αυτής της σημαντικής φυλετικής διαφοροποίησης συντελείται μετά τις πέντε πρώτες εβδομάδες της κύησης και οδηγεί στη διαφοροποίηση των γονάδων του εμβρύου είτε σε όρχεις είτε σε ωοθήκες. Ανωμαλίες ή δυσλειτουργίες οδηγούν πρόωρα στην ανάπτυξη θηλυκών με ανδρικά χρωμοσώματα (ΧΥ) ή αρσενικών με θηλυκά φυλετικά χρωμοσώματα (ΧΧ).
2) Γοναδικό φύλο. Εξαρτάται από τη φυσιολογική διαφοροποίηση των αρχικά «ουδέτερων» γονάδων του εμβρύου είτε σε όρχεις είτε σε ωοθήκες που κατόπιν συνθέτουν τα οιστρογόνα που είναι απαραίτητα για την περαιτέρω εκθήλυνση. Όταν αυτή η διεργασία δεν συμφωνεί με το γενετικό φύλο, τότε το έμβρυο παρουσιάζει ανώμαλη φυλετική διαφοροποίηση.
3) Φαινοτυπικό φύλο. Καθορίζεται από τη φυσιολογική διαμόρφωση των έξω γεννητικών οργάνων του κάθε φύλου (πέος, όρχεις, αιδοίο, κλειτορίδα κ.ο.κ.). Σε ορισμένες περιπτώσεις διαταραχών της σεξουαλικής διαφοροποίησης η ανάπτυξη αυτών των γεννητικών οργάνων δεν αντιστοιχεί στο γοναδικό φύλο.
4) Παιδαγωγικό φύλο. Το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει κανείς συνδιαμορφώνει τη φυσιολογική ανάπτυξη και εκδήλωση των εγγενών φυλετικών του δυνατοτήτων. Με άλλα λόγια, το περιβάλλον επηρεάζει, είτε θετικά είτε αρνητικά, την σεξουαλική μας ταυτότητα, δηλαδή ό,τι συνήθως περιγράφουμε ως ψυχικό φύλο.
5) Νομικό φύλο. Είναι αυτό που αναγράφεται στη ληξιαρχική πράξη γέννησης που εκδίδεται από το Ληξιαρχείο. Μια γραφειοκρατική πράξη που επιβάλλεται ήδη από τις πρώτες ημέρες ζωής του παιδιού, πριν δηλαδή πραγματοποιηθούν οι σχετικές εργαστηριακές εξετάσεις που θα διευκρινίσουν την ακριβή φυλετική ταυτότητα του παιδιού!
Πηγή: http://www.enet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.