Για το πρόγραμμα «Κατ' οίκον Φροντίδα Συνταξιούχων»

Κριτικές παρατηρήσεις για την εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, η οποία καθορίζει τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα.

Οπως είναι γνωστό, με την ένταξη της Γραμματείας Πρόνοιας στο υπουργείο Εργασίας ανατέθηκε σε αυτό και η υπηρεσία «Βοήθεια στο σπίτι», η οποία μετονομάστηκε σε υπηρεσία «Κατ' οίκον Φροντίδα Συνταξιούχων». Η παροχή αυτή χαρακτηρίζεται ως επίδομα και συνδέεται άμεσα με το ασφαλιστικό σύστημα και τις εισφορές των ασφαλισμένων.

Μέχρι τώρα από τα στοιχεία που δίνει το υπουργείο ωφελούνται από το πρόγραμμα 60.000 ηλικιωμένοι και ΑμΕΑ, η Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) τους υπολογίζει σε 80.000, ενώ οι σύλλογοι των εργαζομένων στο πρόγραμμα υπολογίζουν ότι ωφελούνται περίπου 120.000 και απασχολούνται περίπου 4.000 εργαζόμενοι.

Ενδεικτικό της περιορισμένης έκτασης του προγράμματος αποτελεί το γεγονός ότι ο πληθυσμός στην Ελλάδα με ηλικία άνω των 65 είναι 2.500.000, όπου κάτω από το όριο της φτώχειας ζει το 27%. Στην πραγματικότητα το ποσοστό αυτό είναι μεγαλύτερο υπολογίζοντας τις επιπτώσεις της καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Πάνω από 1.000.000 από αυτούς ζουν εντελώς μόνοι.

Το υπουργείο Εργασίας ισχυρίζεται ότι θα διατηρηθεί και το προηγούμενο πρόγραμμα και ότι έχει εξασφαλίσει τη συγχρηματοδότησή του, όπως και του νέου προγράμματος από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο. Το δεδομένο είναι ότι το προηγούμενο πρόγραμμα τελειώνει τον Ιούνη του 2012 και το οποίο ήταν χρηματοδοτούμενο κατά 75% από την ΕΕ και κατά 25% από εθνικούς πόρους, ενώ στο νέο πρόγραμμα από τη νομοθεσία δεν προβλέπεται άλλη χρηματοδότηση πέραν των ασφαλιστικών εισφορών. Μάλιστα, η έκθεση του Λογιστηρίου του Κράτους αναφέρει ότι δεν υπάρχει επιπλέον επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού.

Μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι το υπουργείο λέει ψέματα πως θα λειτουργήσουν προσθετικά τα 2 προγράμματα. Το πιθανότερο είναι ότι μέχρι να λειτουργήσει το νέο πρόγραμμα με τους νέους όρους και προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος, θα συνεχίσει να λειτουργεί το παλιό.

Η χρηματοδότηση του προγράμματος «Κατ' οίκον Φροντίδα Συνταξιούχων» σε πρώτη φάση θα γίνει από το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης Γενεών, από το λογαριασμό της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων και από 1/9/2012 θα παρακρατείται το 0,2% των εισφορών κύριας ασφάλισης για τη λειτουργία του προγράμματος και θα αφορά τους συνταξιοδοτούμενους μετά την 1/1/2015.

Τα κριτήρια που τέθηκαν από το υπουργείο Εργασίας για να ενταχθεί κάποιος στο πρόγραμμα ουσιαστικά αφορούν ένα πολύ μικρό μέρος ηλικιωμένων και ΑμΕΑ στα όρια της εξαθλίωσης. Πρέπει να πληρούν όλα τα κριτήρια που το καθένα από αυτά αποτελεί ένα «φίλτρο» αποκλεισμού από το πρόγραμμα.
Για τους συνταξιούχους χωρίς αναπηρία

Πρώτη προϋπόθεση να είναι 78 χρόνων και πάνω όταν το προσδόκιμο επιβίωσης είναι 77 χρόνια για τους άντρες και 82 για τις γυναίκες.

Επιπλέον, να διαβιούν μόνοι τους ή με σύζυγο ή άλλο πρόσωπο, να μην μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν και να μην έχουν εισόδημα ατομικό ή οικογενειακό μεγαλύτερο από αυτό της κλίμακας που προβλέπεται για την παροχή του ΕΚΑΣ.

Δηλαδή, είναι εύλογο το ερώτημα, πόσοι συνταξιούχοι πανελλαδικά μπορεί να βρεθούν και να συμπληρώνουν ταυτόχρονα όλες αυτές τις προϋποθέσεις;
Για τους συνταξιούχους με αναπηρία

Εντάσσονται στο πρόγραμμα όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας 67% και πάνω ανεξαρτήτως ηλικίας. Από αυτούς αποκλείονται όσοι παίρνουν επίδομα απόλυτης αναπηρίας ή εξωιδρυματικό επίδομα ή οποιοδήποτε άλλο επίδομα από τον ασφαλιστικό φορέα.

Με βάση τα παραπάνω σημαίνει ότι πρακτικά αποκλείονται όλοι όσοι έχουν ποσοστό αναπηρίας 80% και πάνω, καθώς και ένας αριθμός με ποσοστό αναπηρίας 67%, διότι παίρνουν επίδομα απόλυτης αναπηρίας.

Από τους υπόλοιπους συνταξιούχους με ποσοστό αναπηρίας 67%-79%, αποκλείονται από το πρόγραμμα αυτοί που παίρνουν κάποιο άλλο επίδομα ή το εισόδημά τους είναι πάνω από την κλίμακα παροχής του ΕΚΑΣ.

Η εγκύκλιος του υπουργείου αναφέρει ότι «στην πρώτη φάση υλοποίησης του προγράμματος», χωρίς να προσδιορίζει το χρονικό διάστημα αυτής της φάσης, το πρόγραμμα θα εφαρμοστεί μόνο για την κατηγορία των συνταξιούχων με αναπηρία 67% και πάνω.

Μέχρι τώρα για την ένταξη στο πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» υπήρχαν ως κριτήρια επιλογής η ηλικία (65 χρόνων και πάνω), η οικογενειακή κατάσταση (ύπαρξη συζύγου, παιδιού ή ζούσε μόνος/η), το εισόδημα (είχαν τεθεί 3 κατηγορίες: 5.000 ευρώ, 8.000 ευρώ, 12.000 ευρώ), η ύπαρξη αναπηρίας (όλων των βαθμών αναπηρίας), τα οποία εφαρμόζονταν με σχετικά ελαστικό τρόπο. Κατά κανόνα γινόταν επιλογή με συνδυασμό κριτηρίων και όχι αν συμπλήρωναν όλα ταυτόχρονα τα κριτήρια. Π.χ. εάν υπήρχαν δύο ηλικιωμένοι 70 χρόνων με εισόδημα 8.000 ευρώ για μία θέση στο πρόγραμμα, θα επιλεγόταν αυτός που είχε κάποιο βαθμό αναπηρίας ή αυτός που δεν είχε οικογένεια. Π.χ. σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα κριτήρια, πρώτα κάλυπταν αυτούς που είχαν εισόδημα 5.000 ευρώ και μετά αυτούς με 8.000 ευρώ. Γινόταν προσπάθεια να εντάσσονται στο πρόγραμμα συνήθως περισσότερα άτομα σε βάρος βέβαια της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, π.χ. να παρέχονται υπηρεσίες 1 μέρα τη βδομάδα αντί 3 ή και παραπάνω, αναλόγως των αναγκών για τις οποίες εντάχθηκε κάποιος στο πρόγραμμα. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να εντάσσονταν στο πρόγραμμα και άτομα ηλικίας 65 χρόνων και πάνω ή άτομα που είχαν εισόδημα μεγαλύτερο από αυτό που προβλέπει η σημερινή εγκύκλιος του υπουργείου.

Το σημερινό πρόγραμμα έχει ως περιεχόμενο σύμφωνα με το νόμο:

α) Την καταπολέμηση της εξάρτησης ηλικιωμένων και αναπήρων με την οργάνωση και συστηματική παροχή υπηρεσιών κοινωνικής εργασίας, ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, νοσηλευτικής φροντίδας, φυσικοθεραπείας, εργοθεραπείας και οικιακής βοήθειας.

β) Την ενημέρωση των εξυπηρετουμένων για τα δικαιώματά τους και την υποστήριξη κατά τις επαφές τους με τις αρμόδιες υπηρεσίες Υγείας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας.

γ) Τη διευκόλυνση των εξυπηρετουμένων για τη συμμετοχή τους σε πολιτιστικές, ψυχαγωγικές, κοινωνικές και θρησκευτικές δραστηριότητες.

Αντίστοιχο περιεχόμενο έχει και το προηγούμενο πρόγραμμα, «Βοήθεια στο σπίτι», ανεξάρτητα από το ότι στην πραγματικότητα είναι ένα υποκατάστατο τέτοιων υπηρεσιών.

Στο προηγούμενο πρόγραμμα με βάση τα κριτήρια γινόταν ένα είδος μοριοδότησης βάσει της οποίας καθοριζόταν η σειρά προτεραιότητας για την ένταξη. Στο σημερινό πρόγραμμα δεν υπάρχει μοριοδότηση, αλλά πρέπει ο ενδιαφερόμενος να συμπληρώνει όλες ταυτόχρονα τις προϋποθέσεις της εγκυκλίου. Οσον αφορά στη διαδικασία, πριν απευθυνόταν ο ίδιος ο ενδιαφερόμενος ή συγγενής του στην υπηρεσία του δήμου, προσκομίζοντας και τα απαραίτητα πιστοποιητικά. Υπήρχε και η περίπτωση που οι ίδιες οι υπηρεσίες του δήμου να έβρισκαν άτομα για να ενταχθούν στο πρόγραμμα (ενημέρωση από τη γειτονιά κ.λπ.). Με το σημερινό πρόγραμμα ο ενδιαφερόμενος ή η οικογένειά του καταθέτει τα έγγραφα στην αρμόδια υπηρεσία του ΙΚΑ (όλων των ασφαλιστικών ταμείων αρμοδιότητας του υπουργείου Εργασίας), πιστοποιείται ότι πληροί τις προϋποθέσεις και ειδοποιείται για να ενταχθεί στο πρόγραμμα. Αυτή η διαδικασία πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, προκειμένου να ελέγχεται ότι εξακολουθεί να πληροί τις προϋποθέσεις της εγκυκλίου.

Το σημερινό πρόγραμμα ανατίθεται έναντι αμοιβής ανά ωφελούμενο σε επιχειρήσεις των Δήμων και των Περιφερειών, σε ΝΠΔΔ, Ιδιωτικού Δικαίου κερδοσκοπικού ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, ιδιωτικές επιχειρήσεις και Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις Κοινωνικής Φροντίδας.

Είναι φανερό ότι το πρόγραμμα καλύπτει με υποτυπώδεις υπηρεσίες ένα ακόμα μικρότερο από πριν μέρος, το πιο εξαθλιωμένο, συνταξιούχων και ΑμΕΑ.

Μετατοπίζεται η χρηματοδότησή του στα ασφαλιστικά ταμεία, δηλαδή στους ίδιους τους ασφαλισμένους και μάλιστα σε περίοδο που τα ασφαλιστικά ταμεία βρίσκονται σε πορεία κατάρρευσης.
Οι θέσεις του ΚΚΕ

Το ΚΚΕ υποστηρίζει μια πολιτική με κρατικές και δωρεάν υπηρεσίες κοινωνικής και ιατρικής φροντίδας στο σπίτι, που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των ηλικιωμένων, των αναπήρων, των χρονίως πασχόντων και όσων άλλων έχουν ανάγκη, χωρίς κανέναν αποκλεισμό και καμία οικονομική επιβάρυνση των ίδιων καθώς και των ασφαλιστικών ταμείων.

Πυρήνα αυτής της δραστηριότητας θεωρούμε το Κέντρο Υγείας (ΚΥ), στην πόλη και το χωριό, στο πλαίσιο του ενιαίου, καθολικού, αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας - Πρόνοιας. Κάθε ΚΥ θα πρέπει να έχει αυτόνομη υπηρεσία κατ' οίκον νοσηλείας για την εξυπηρέτηση του πληθυσμού της περιοχής ευθύνης του στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Αυτή η υπηρεσία μπορεί και πρέπει με τη συμβολή των δήμων και άλλων μαζικών φορέων να εντοπίζει, καταγράφει και εκτιμά τις ανάγκες και τα άτομα που χρειάζονται βοήθεια.

Στόχος θα είναι η προσφορά ολοκληρωμένης, συστηματικής ιατροφαρμακευτικής - νοσηλευτικής και κοινωνικής φροντίδας και παρακολούθησης στο σπίτι για ηλικιωμένους, ασθενείς, ΑμΕΑ, αλλά και όλη την οικογένεια. Απαιτείται στενή σύνδεση, συνεργασία και συντονισμός αυτής της υπηρεσίας με τις νοσοκομειακές μονάδες, αλλά και τις άλλες υπηρεσίες του ΚΥ, όπως η κοινωνική υπηρεσία, οι οικογενειακοί γιατροί, οι υπηρεσίες σχολικής υγείας, Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας, τα εργαστήρια, τις υπηρεσίες των δήμων για την οικιακή βοήθεια κ.λπ. για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε ανάγκης για κατ' οίκον φροντίδα μπορεί να αντιμετωπίσει μία οικογένεια.

Οι υπηρεσίες αυτές θα λειτουργούν με διεπιστημονική - διεπαγγελματική ομάδα (γιατρός, νοσηλευτής, φυσικοθεραπευτής, ψυχολόγος, εργοθεραπευτής κ.λπ.). Υπηρεσίες κατ' οίκον νοσηλείας μπορεί να αναπτύξουν και νοσοκομεία που οι ασθενείς τους μπορεί να έχουν ανάγκη από εξειδικευμένη και σύνθετη νοσηλεία στο σπίτι (π.χ. ογκολογικοί ασθενείς).

Οι εξειδικευμένοι στόχοι πάλης μας που αφορούν στην ανάγκη για ιατρική - νοσηλευτική και κοινωνική βοήθεια στο σπίτι, εντάσσονται στο συνολικό πλαίσιο πάλης για αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία - Πρόνοια.

Καταγραφή με κρατική ευθύνη και συμβολή των δήμων και δημόσιων υπηρεσιών Υγείας των ηλικιωμένων και ΑμΕΑ που έχουν ανάγκη κατ' οίκον βοήθειας και καταγραφή των συγκεκριμένων αναγκών τους.

Κρατική χρηματοδότηση για τη συνέχιση του κοινωνικού έργου (καθαριότητα, μαγείρεμα κ.λπ.) μέσα από τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων. Μονιμοποίηση στο δήμο των εργαζομένων, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.Πρόσληψη και άλλων απαραίτητων ειδικοτήτων (οδηγοί, διοικητικοί κ.λπ.), αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός της αναγκαίας υποδομής. Αυτή η υπηρεσία μπορεί και πρέπει να καλύψει και άλλες ανάγκες βοήθειας στο σπίτι.

Δημιουργία δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών κατ' οίκον νοσηλείας σε Κέντρα Υγείας με κρατική χρηματοδότηση. Ενταξη των υγειονομικών του «Βοήθεια στο σπίτι» εκεί. Πλήρης και σταθερή εργασία με όλα τα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Πρόσληψη όλων των αναγκαίων ειδικοτήτων. Μέτρα Υγείας και Ασφάλειας της Εργασίας για τους εργαζόμενους και στις δύο υπηρεσίες.

Οι δύο υπηρεσίες (ιατρική - νοσηλευτική και κοινωνική βοήθεια στο σπίτι) θα συνεργάζονται - συντονίζουν τη δράση τους με τη συμβολή και των δήμων.

Πηγή: http://www1.rizospastis.gr