ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΑΔΕΙΑ & ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Όλοι οι εργαζόμενοι, με σχέση εξαρτημένης εργασίας αορίστου ή ορισμένου χρόνου, ανεξάρτητα της, ειδικότητας και του τρόπου αμοιβής τους ή της νομικής μορφής του εργοδότη, δικαιούνται ετήσια κανονική άδεια με πλήρεις αποδοχές και επίδομα άδειας. Οι διατάξεις περί χορήγησης ετήσιας άδειας είναι δημόσιας τάξης με την έννοια ότι κάθε συμφωνία μεταξύ των μερών που είναι αντίθετη προς αυτές είναι άκυρη. Αν όμως από Σ.Σ.Ε., Δ.Α., Κανονισμό Εργασίας ή ατομική σύμβαση προβλέπονται ευνοϊκότεροι όροι από αυτούς του νόμου, τότε για την χορήγηση της ετήσιας άδειας ισχύουν αυτοί οι ευνοϊκότεροι όροι.
Είναι δυνατή η μη χορήγηση άδειας στα παρακάτω πρόσωπα:
-Εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις ή εργασίες στις οποίες απασχολούνται μόνο μέλη της οικογένειας του εργοδότη.
-Εργαζόμενοι σε γεωργικές, κτηνοτροφικές, δασικές και ναυτιλιακές εργασίες.
-Διευθύνοντες υπάλληλοι (πρόσωπα διεύθυνσης, εποπτείας & εμπιστοσύνης).
Σήμερα τα σχετικά με τις άδειες θέματα ρυθμίζονται βασικά από τις διατάξεις του Α.Ν. 539/45 όπως τροποποιήθηκε & συμπληρώθηκε από μεταγενέστερους νόμους (Ν. 1346/1983, Ν. 3144/2003, 3227/2004, 3302/2004) και ισχύει σήμερα.
Με το άρθρο 1 του Ν. 3302/2004 αντικαθίσταται η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του Α.Ν. 539/ 1945, όπως αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρ. 2 του Ν. 1346/1983 και αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρ. 13 του Ν. 3227/2004 και επαναφέρεται το «ημερολογιακό έτος» ως βάση χορήγησης της ετήσιας άδειας με αποδοχές των εργαζομένων.
- Ειδικότερα, προβλέπεται ότι όλοι οι εργαζόμενοι οι οποίοι συνδέονται με σύμβαση ή σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούνται να λάβουν ετήσια άδεια με αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησής τους σε συγκεκριμένη υπόχρεη επιχείρηση. Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικώς (ποσοστό) με βάση το χρονικό διάστημα που απασχολήθηκε ο εργαζόμενος στον εργοδότη αυτό. Η αναλογία της χορηγούμενης άδειας υπολογίζεται βάσει ετήσιας άδειας 20 εργάσιμων ημερών επί πενθημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και 24 εργάσιμων ημερών, επί εξαημέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 μήνες συνεχή απασχόληση.
ΧΡΟΝΟΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ
Ο χρόνος που ο μισθωτός θα λάβει την άδειά του καθορίζεται με συμφωνία μεταξύ αυτού και του εργοδότη του, με την έναρξη κάθε νέου ημερολογιακού έτους (1η Ιανουαρίου) και μπορεί να την λάβει μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου του ίδιου έτους.
Ο εργοδότης υποχρεούται:
- Να χορηγήσει σε όλους τους μισθωτούς της επιχείρησής του την άδεια που δικαιούνται, πριν τη λήξη του ημερολογιακού έτους, έστω και αν αυτοί δεν την ζήτησαν (άρθρο 4 παρ. 1 εδ. 2 όπως ισχύει με την παρ. 15 του άρθρου 3 του Ν. 4504/66).
- Να χορηγήσει στο μισό τουλάχιστον προσωπικό του άδειες στο χρονικό διάστημα από 1ης Μαΐου μέχρι 30ης Σεπτεμβρίου κάθε έτους
- Να χορηγήσει άδεια σε μισθωτό μέσα σε δύο μήνες από το χρονικό διάστημα κατά το οποίο αυτός υπέβαλε έγγραφη αίτηση άδειας.
Η χορήγηση ολόκληρης της άδειας, εντός του ημερολογιακού έτους κατά το οποίο την δικαιούται ο μισθωτός, είναι υποχρεωτική με ευθύνη του εργοδότη. Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρ. 3 του Ν.Δ. 3755/1957, καθώς και τη σχετική νομολογία, σε περίπτωση μη χορήγησης από τον εργοδότη λόγω υπαιτιότητάς του (άρνηση, πταίσμα, αμέλεια), της άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος εντός του ημερολογιακού έτους, υποχρεούται να καταβάλλει σ’ αυτόν τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας με προσαύξηση 100%.
Η άδεια χορηγείται ολόκληρη. Επιτρέπεται κατ' εξαίρεση, η κατάτμηση του χρόνου αδείας εντός του αυτού ημερολογιακού έτους σε δύο περιόδους, εξαιτίας ιδιαίτερα σοβαρής ή επείγουσας ανάγκης της επ σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρ. 3 του Ν.Δ. 3755/1957, καθώς και τη σχετική νομολογία, σε περίπτωση μη χορήγησης από τον εργοδότη λόγω υπαιτιότητάς του (άρνηση, πταίσμα, αμέλεια), της άδειας που δικαιούται ο εργαζόμενος εντός του ημερολογιακού έτους, υποχρεούται να καταβάλλει σ’ αυτόν τις αντίστοιχες αποδοχές αδείας με προσαύξηση 100%.
Η κατάτμηση του χρόνου αδείας επιτρέπεται και σε περισσότερες των δύο περιόδων, από τις οποίες η μια πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και δέκα (10) εργάσιμες ημέρες, επί πενθημέρου, ή προκειμένου περί ανηλίκων δώδεκα (12) εργάσιμες ημέρες, μετά από έγγραφη αίτηση του μισθωτού προς τον εργοδότη. Η αίτηση αυτή για την οποία δεν απαιτείται έγκριση από την αρμόδια υπηρεσία του ΣΕΠΕ, διατηρείται στην επιχείρηση επί πέντε (5) έτη και πρέπει να είναι στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας (άρθρο 6, Ν.3846/2010) Μετάθεση του χρόνου άδειας σε άλλο ημερολογιακό έτος δεν επιτρέπεται ακόμη και όταν υπάρχει συναίνεση του εργαζόμενου. Απαγορεύεται επίσης ρητά κάθε συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου για εγκατάλειψη από τον τελευταίο του δικαιώματος άδειας του.
Ρύθμιση άδειας κατά το 1ο ημερολογιακό έτος
Με τη νέα παρ. 1β του Α.Ν. 539/ 1945, (όπως αντικαταστάθηκε με το Ν. 3302/2004) καθιερώνεται για το πρώτο ημερολογιακό έτος - εντός του οποίου προσελήφθη ο μισθωτός, υποχρέωση του εργοδότη να χορηγεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου αναλογία - ποσοστό των ημερών αδείας που δικαιούται ο μισθωτός, βάσει του χρονικού διαστήματος απασχόλησης στο έτος αυτό. Η αναλογία της άδειας, η οποία υπολογίζεται επί των 20 επί πενθημέρου (1,66 ημέρες άδειας/μήνα εργασίας) και των 24 επί εξαημέρου (2 ημέρες άδειας/μήνα εργασίας) ημερών, θα πρέπει να χορηγείται από τον εργοδότη έως την 31η Δεκεμβρίου του ημερολογιακού έτους πρόσληψης ακόμη και αν δεν έχει ζητηθεί από τους εργαζόμενους.
Ρύθμιση άδειας κατά το 2ο ημερολογιακό έτος
Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει τμηματικά την άδειά του, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησής του στο δεύτερο αυτό έτος, στον οικείο εργοδότη. Η αναλογία της άδειας υπολογίζεται εκ νέου, όπως και κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος, με βάση τις 20 ημέρες επί πενθημέρου και τις 24 ημέρες επί εξαημέρου.
Ρύθμιση άδειας κατά το 3ο και επόμενα ημερολογιακά έτη
Κατά το 3ο ημερολογιακό έτος, καθώς και τα επόμενα, ο μισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την ετήσια άδειά του και σε κάθε χρονικό σημείο του έτους αυτού. Η άδεια αυτή, θα φθάσει τις 22 ημέρες επί πενθημέρου και τις 26 επί εξαημέρου, εάν έχουν συμπληρωθεί 2 έτη απασχόλησης εντός του τρίτου αυτού ημερολογιακού έτους.
ΕΠΙΔΟΜΑ ΑΔΕΙΑΣ
Κάθε εργαζόμενος μαζί με την άδεια δικαιούται αποδοχές αδείας καθώς και επίδομα αδείας (άρ. 3, παρ. 16 Ν. 4504/1966). Το δικαίωμα λήψης επιδόματος αδείας, αποτελεί επακόλουθο του δικαιώματος λήψης κανονικής αδείας και υπολογίζεται όπως και οι αποδοχές αδείας - είναι δηλαδή ίσες προς το σύνολο των αποδοχών αδείας με τον περιορισμό ότι δεν δύναται να υπερβεί για όσους μεν αμείβονται με μισθό, το μισό μισθό, για όσους δε αμείβονται με ημερομίσθιο τα 13 ημερομίσθια. Το επίδομα άδειας υπολογίζεται βάσει των καταβαλλομένων αποδοχών ανάλογα όπως και οι αποδοχές άδειας, θεωρείται δε μέρος των τακτικών αποδοχών του μισθωτού και συμπεριλαμβάνεται στον υπολογισμό των επιδομάτων Εορτών καθώς και της αποζημίωσης καταγγελίας της σύμβασης εργασίας. Οι αποδοχές και το επίδομα άδειας προκαταβάλλονται στον δικαιούχο μισθωτό κατά την ημέρα λήψης της άδειας.
ΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ
Σε περίπτωση λύσης της σχέσης εργασίας μισθωτού με οποιονδήποτε τρόπο πριν λάβει την κανονική άδεια που του οφείλεται, ο μισθωτός δικαιούται τις αποδοχές τις οποίες θα έπαιρνε αν του είχε χορηγηθεί άδεια (άρ. 1, παρ. 3 του Ν. 1346/1983. Εφ’ όσον λοιπόν κατά το χρονικό σημείο της λύσεως της σχέσης εργασίας δεν έχει εξαντληθεί το δικαίωμα της άδειας, προκύπτουν οι εξής περιπτώσεις:
α. Κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος (εντός του οποίου προσελήφθη) ο μισθωτός δικαιούται να λάβει αποδοχές αδείας ίσες με 2 ημερομίσθια ανά μήνα απασχόλησης. Επίσης, δικαιούται 2 ημερομίσθια ανά μήνα, ως επίδομα αδείας, με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων, ανάλογα εάν αμείβονται με μισθό, ή ημερομίσθιο.
β. Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός δικαιούται επίσης 2 ημερομίσθια ανά μήνα απασχόλησης και άλλα 2 ημερομίσθια ανά μήνα ως επίδομα αδείας με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων.
γ. Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος και για τα επόμενα οφείλονται αποδοχές πλήρους άδειας και επιδόματος αδείας.
ΠΡΟΣΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑΣ
Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ΕΓΣΣΕ 2000-2001 από 1/1/2000 εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη, δικαιούνται άδεια 30 εργάσιμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή 25 εργασίμων ημερών, αν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας. Όσοι έχουν συμπληρώσει 25 χρόνια υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας δικαιούνται 26 εργάσιμες ημέρες επί 5/μερου και 30 εργάσιμες ημέρες άδεια επί 6/μερου. (ΕΓΣΣΕ 2008 – 2009)
ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
Στον υπολογισμό των ημερών άδειας περιλαμβάνονται μόνο οι εργάσιμες ημέρες κατά τις οποίες θα απασχολείτο ο μισθωτός αν προσερχόταν κανονικά στην εργασία του. Δεν υπολογίζονται στις ημέρες άδειας οι Κυριακές, τα Σάββατα (σ’ αυτούς που εργάζονται με το σύστημα 5νθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας), οι αργίες καθώς και οποιαδήποτε άλλη μη εργάσιμη ημέρα του μισθωτού, οι οποίες εμπίπτουν στο χρονικό διάστημα που ο μισθωτός κάνει χρήση της άδειας του.
Στον υπολογισμό των ημερών άδειας δεν μπορούν να συμψηφιστούν ημέρες αποχής του μισθωτού από την εργασία του λόγω βραχείας διάρκειας ασθένειας, στρατεύσεως, απεργίας, ανταπεργίας, ανωτέρας βίας. Επίσης στις ημέρες κανονικής άδειας δεν μπορούν να συμψηφιστούν και οι ημέρες ειδικών αδειών που προβλέπονται για τους μισθωτούς. (Π.χ. άδεια γάμου ή κυήσεως κλπ).
Κατά τη διάρκεια της αδείας απαγορεύεται η απόλυση του μισθωτού απ' τον εργοδότη (άρθρο 5 παρ. 6 ΑΝ 539/45). Εν τούτοις, δεν απαγορεύεται η κατά τη διάρκεια της αδείας προειδοποίηση περί της προσεχούς απολύσεώς τους, αρκεί η ημέρα της απολύσεως να εμπίπτει σε χρόνο μετά τη λήξη της αδείας. (Εφ. Λαρίσης 667/96).
Ο μισθωτός που δεν έλαβε την άδειά του από πταίσμα του εργοδότη δικαιούται, ευθύς μόλις λήξει το ημερολογιακό έτος εντός του οποίου έπρεπε να την είχε πάρει, τις αποδοχές της άδειας του αυξημένες κατά 100% (άρθρο 5 παρ. 1 Α.Ν. 539/45). Ο διπλασιασμός των αποδοχών δεν εφαρμόζεται όταν για τη μη χορήγηση της άδειας δεν ευθύνεται κατά οποιοδήποτε τρόπο ο εργοδότης. Δεν αρκεί δηλαδή για το διπλασιασμό η μη χορήγηση άδειας αλλά απαιτείται να υπάρχει και πταίσμα του εργοδότη. Το επίδομα άδειας δεν διπλασιάζεται γιατί ο νόμος αναφέρεται αποκλειστικά στις αποδοχές άδειας.
ΒΙΒΛΙΟ ΑΔΕΙΩΝ
Με βάση το άρθρο 4 παρ. 3 Α.Ν. 539/45 η τήρηση Ειδικού Βιβλίου Αδειών από τον εργοδότη, είναι υποχρεωτική. Θεώρηση του βιβλίου από κάποια αρχή δεν χρειάζεται.
Στο Βιβλίο Αδειών που πρέπει να είναι κατάλληλα γραμμογραφημένο, καταχωρούνται τουλάχιστον:
α) Η ημερομηνία εισόδου στην υπηρεσία κάθε απασχολούμενου και η χρονική διάρκεια άδειας που αυτός δικαιούται.
β) οι ημερομηνίες στις οποίες χορηγήθηκε σε κάθε απασχολούμενο η άδεια και
γ) οι αποδοχές που κατεβλήθησαν σε κάθε μισθωτό για το χρόνο της άδειας που του χορηγήθηκε.
Το Βιβλίο Αδειών πρέπει να τίθεται στη διάθεση των Επιθεωρητών Εργασίας ή των λοιπών οργάνων που ασκούν την εποπτεία και τον έλεγχο εφαρμογής των περί αδειών διατάξεων.
--------------
ΠΙΝΑΚΑΣ ΗΜΕΡΩΝ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΗΜΕΡΩΝ ΑΔΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ
μέχρι 10 έτη στον ίδιο εργοδότη ή μέχρι 12έτη σε οποιονδήποτε εργοδότη.
Ημερολογιακά έτη απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη
|
Εργαζόμενοι με 5/ήμερο
|
Εργαζόμενοι με 6/ήμερο
|
Αποδοχές άδειας με 5/μερο και 6/μερο
| |
1ο έτος (από προσλήψεως μέχρι 31/12ου).
|
1,66 (20/12) ημέρες ανά μήνα απασχόλησης ( με στρογγυλοποίηση) μέχρι εξαντλήσεως του συνολικού αριθμού ημερών αδείας
|
2 ημέρες για κάθε μήνα απασχόλησης μέχρι εξαντλήσεως του συνολικού αριθμού (24/12 Χ μήνες απασχόλησης).
|
2 ημερομίσθια ή 2/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης από την πρόσληψη μέχρι 31/12ου
| |
|
2ο έτος
|
Μέχρι συμπληρώσεως 12/μήνου από την πρόσληψη, δικαίωμα λήψης τμηματικής άδειας (20/12 Χ μήνες) και σε κάθε περίπτωση μέχρι τέλος του έτους 21 μέρες άδεια.
|
Μέχρι συμπληρώσεως 12/μήνου από την πρόσληψη, δικαίωμα λήψης τμηματικής άδειας (24/12 Χ μήνες) και σε κάθε περίπτωση μέχρι τέλος του έτους 25 μέρες άδεια
|
Από 01/1ου μέχρι συμπληρώσεως 12μήνου 2 ημερομίσθια (24/12) ή 2/25 του μηνιαίου μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης
| |
3ο έτος και μετά
|
Λήψη άδειας 22 ημερών σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο του έτους
|
Λήψη άδειας 26 ημερών σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο του έτους
|
1 μηνιαίος μισθός ή 25 ημερομίσθια. 1μηνιαίος μισθός ή 26 ημερομίσθια σύν τόσα 25α , όσες εργάσιμες μέρες λαμβάνονται από τον επόμενο μήνα, προς συμπλήρωση των 26 εργάσιμων ημερών
| |
|
Εργαζόμενοι που έχουν συμπληρώσει υπηρεσία 10 ετών στον ίδιο εργοδότη ή προϋπηρεσία 12 ετών σε οποιοδήποτε εργοδότη, δικαιούνται άδεια 5 εβδομάδων και όσοι έχουν συμπληρώσει 25 χρόνια υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας δικαιούνται ακόμη 1 ημέρα κανονικής άδειας.
--------------
ΑΔΕΙΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ, ΛΟΙΠΕΣ ΕΚΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΝΟΝΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ
Οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα, εκτός από την ετήσια κανονική άδεια τους, δικαιούνται βάσει Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και Νόμων, εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που τίθενται, διάφορες άλλες άδειες, τις οποίες σας παρουσιάζουμε παρακάτω:
Άδειες Γάμου και Γέννησης παιδιού
Ολοι οι εργαζόμενοι, οποιασδήποτε ειδικότητας και κλάδου δικαιούνται: (ΕΓΣΣΕ 1993– ΕΓΣΣΕ 2000)
- Άδεια γάμου έξι (6) εργασίμων ημερών αν εργάζονται εξαήμερο και πέντε (5)
εργασίμων ημερών αν εργάζονται πενθήμερο.
- Άδεια δύο (2) ημερών στον πατέρα για γέννηση παιδιού.
Την άδεια γάμου δικαιούνται όλοι οι μισθωτοί, άνδρες και γυναίκες, ανεξαρτήτως του χρόνου υπηρεσίας τους στον εργοδότη χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση εκτός από τη σύναψη του γάμου. Την άδεια γάμου δικαιούται ο μισθωτός κάθε φορά που θα συνάψει νόμιμο γάμο (θρησκευτικό ή πολιτικό). Παρόμοια ισχύουν και για την άδεια γέννησης παιδιού, δηλαδή δεν απαιτείται καμία άλλη προϋπόθεση για τη χορήγησή της (προϋπηρεσία στον ίδιο εργοδότη κ.λπ.) παρά είναι αρκετό το γεγονός γέννησης του παιδιού. Οι άδειες αυτές είναι με αποδοχές και χορηγούνται κατά το χρόνο που συντελούνται τα γεγονότα αυτά (γάμος ή γέννηση παιδιού αντίστοιχα), μετά από αίτηση του εργαζόμενου. Αν δεν ζητηθεί κατά την τέλεση του γεγονότος ο μισθωτός δεν έχει δικαίωμα αξίωσης χορήγησής της σε άλλο χρόνο ή αποζημίωσής της σε χρήμα ενώ δεν συμψηφίζεται με την ετήσια κανονική άδεια.
Με ευνοϊκότερες κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας δίδεται άδεια γάμου μεγαλύτερη των 5 ημερών στους:
1) Λογιστές και Βοηθοί Λογιστές: Άδεια γάμου έξι (6) εργασίμων ημερών (απόφαση 146/84 Δ.Δ.Δ.Δ. Αθηνών).
2) Προσωπικό γραφείων ανωνύμων εταιρειών, Ε.Π.Ε. κ.λ.π. επιχειρήσεων: Άδεια γάμου έξι (6) εργασίμων ημερών (απόφαση 35/81 Δ.Δ.Δ.Δ. Αθηνών). Στο κείμενο της αποφάσεως αυτής διευκρινίζεται ότι οι διατάξεις της εφαρμόζονται στο προσωπικό γραφείων (γραφείς, εισπράκτορες, αποθηκάριοι, κλητήρες, θυρωροί, φύλακες, τηλεφωνητές, εργοδηγοί βιομηχανιών) των πάσης φύσεως ιδιωτικών επιχειρήσεων της χώρας, ανεξαρτήτως της νομικής μορφής αυτών.
3) Προσωπικό εμπορικών καταστημάτων. Η από 2 Απριλίου 1982 συλλογική σύμβαση εργασίας προβλέπει άδεια γάμου έξι (6) εργασίμων ημερών.
4) Προσωπικό σούπερ μάρκετ Α.Π.Π. άδεια γάμου έξι (6) εργασίμων ημερών (σ.σ.ε. 21.12.84).
5) Προσωπικό ατμοπλοϊκών και πρακτορειακών επιχειρήσεων άδεια γάμου δέκα (10) εργασίμων ημερών και δώρο 58,69 ευρώ (σ.σ.ε. 21.4.89).
6) Προσωπικό επιχειρήσεων πετρελαίου και υγραερίου άδεια γάμου επτά (7) εργασίμων ημερών (σ.σ.ε.24.4.85).
7) Αρχιτέκτονες επιχειρήσεων άδεια γάμου δέκα (10) ημερολογιακών ημερών (σ.σ.ε. 21.2.89).
8) Πολιτικοί μηχανικοί και αγρονόμοι - τοπογράφοι μηχανικοί, που εργάζονται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, άδεια γάμου δέκα (10) ημερολογιακών ημερών (σ.σ.ε. 21.12.88).
9) Μηχανικοί μεταλλείων - μεταλλουργοί και μηχανικοί χημικοί, που εργάζονται σε γραφεία μελετών, άδεια γάμου δέκα (Ι Ο) ημερολογιακών ημερών (σ.σ.ε. 2.11.89).
10) Μηχανολόγοι - Ηλεκτρολόγοι Ε.Μ.Π. που απασχολούνται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις άδεια γάμου δέκα (ΙΟ) ημερολογιακών ημερών (σ.σ.ε. 22.2.90).
11) Κλωστοϋφαντουργοί άδεια γάμου εννέα (9) εργασίμων ημερών (σ.σ.ε. 16.10.91).
12) Διοικητικό, τεχνικό, νοσηλευτικό, βοηθητικό και εργατικό προσωπικό ιδιωτικών κλινικών, γηροκομείων και νοσηλευτικών Κ.λ.π. ιδρυμάτων των Ν.Π.Δ.Δ., καθώς και οι παρασκευαστές ανεξαρτήτων εργαστηρίων και οι χειριστές ακτινολογικών μηχανημάτων. Άδεια γάμου έξι (6) εργασίμων μερών (απόφ. Υπ. Εθν. Οικ. και Εργασίας 18624/84).
13) Καπνεργάτες. Άδεια γάμου επτά (7) εργασίμων ημερών (σ.σ.ε. 4.7.1998).
14) Προσωπικό συμβολαιογραφείων, άδεια γάμου δέκα (10) ημερών (σ.σ.ε. 2.8.2000, και δ.α. 43/2000).
Άδεια Μητρότητας
Οι εργαζόμενες μητέρες δικαιούνται άδεια μητρότητας συνολικής διάρκειας 17 εβδομάδων.
Οι 8 εβδομάδες χορηγούνται υποχρεωτικά πριν την πιθανή ημερομηνία τοκετού, και οι υπόλοιπες 9 μετά τον τοκετό. Σε περίπτωση που ο τοκετός πραγματοποιηθεί σε προγενέστερη από την πιθανή ημερομηνία, το υπόλοιπο της άδειας χορηγείται μετά τον τοκετό, ώστε να συμπληρωθούν οι 17 εβδομάδες (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε.2000-2001 άρθρο 7).
Άδεια φροντίδας παιδιού με τη παρένθετη μητρότητα
Σύμφωνα με την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε 2006-2007 (άρθρο 7) σε περίπτωση απόκτησης παιδιού με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας οι αποκτώντες γονείς δικαιούνται τις άδειες που αφορούν τη φροντίδα και την ανατροφή του παιδιού, ως εάν ήσαν φυσικοί γονείς. Κατά την διάρκεια του θηλασμού, το μειωμένο ωράριο του άρθρου 9 ΕΓΣΣΕ 1993 όπως ισχύει δικαιούνται η γυναίκα που γέννησε και η αποκτώσα μητέρα.
Ειδική 6/μηνη άδεια μητρότητας
Ειδική παροχή προστασίας μητρότητας
Η μητέρα που είναι ασφαλισμένη του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, και εργάζεται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, μετά τη λήξη της άδειας λοχείας και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, όπως προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ των ετών 2004 - 2005, δικαιούται να λάβει ειδική άδεια προστασίας μητρότητας έξι (6) μηνών.(αρ. 142 Ν.3655/08)
Αν δεν κάνει χρήση της προβλεπόμενης από την ως άνω ΕΓΣΣΕ ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, η μητέρα δικαιούται αμέσως μετά τη λήξη της άδειας λοχείας την ως άνω ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, στη συνέχεια δε και το μειωμένο ωράριο που προβλέπεται από το άρθρο 9 της ΕΓΣΣΕ του έτους 1993, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Κατά τη διάρκεια της ως άνω ειδικής άδειας, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση την ΕΓΣΣΕ, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το προαναφερόμενο ποσό.
Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και 4 ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 ημέρες το μήνα, κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο από τον ΟΑΕΔ ποσό ισούται με το μισό του καθοριζόμενου ανωτέρω.
Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης του ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου παραπάνω ποσού, από το οποίο ο ΟΑΕΔ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τον Οργανισμό.
ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΕΙΣ
Η άδεια αυτή χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας, ως ισχύουν κάθε φορά καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση ετήσιας κανονικής αδείας, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση της ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της. Ως ημερομηνία έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας ορίζεται η επομένη της λήξης των pπαραπάνω αδειών.
Η διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας ορίζεται σε έξι μήνες. Η εργαζόμενη δύναται, με αμετάκλητη αίτησή της, να κάνει χρήση του συνόλου ή τμήματος αυτής. Επίσης, η εργαζόμενη μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια, με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή, το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.
Η ανωτέρω άδεια χορηγείται στην εργαζόμενη, έπειτα από αίτησή της στον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως ένα μήνα πριν την έναρξη της εν λόγω αδείας.
Ο χρόνος απουσίας της εργαζόμενης από την εργασία της κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισμό της αμοιβής και της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης αλλά και κάθε δικαιώματος που απορρέει από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.
Ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού κατά τη διάρκεια τηςειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας καταβάλλει ειδική παροχή στην εργαζόμενη μητέρα, εφόσον ισχύουν σωρευτικά οι παρακάτω προϋποθέσεις :
α. Βρίσκεται σε ενεργή εργασιακή σχέση,
β. Έχει λάβει επίδομα μητρότητας από το ΙΚΑ -ΕΤΑΜ. ή (ΦΕΚ 1888/Β'/4-9-09 - απόφαση ΥΠΑΚΠ) από τον συσταθέντα σε αυτό με βάση τις διατάξεις του αρ. 4 παρ. 2 του Ν.3655/08 (ΦΕΚ 58/Α'/3-4-08), ειδικό λογαριασμό ξενοδοχοϋπαλλήλων.
Το καταβαλλόμενο μηνιαίο ποσό είναι ίσο με τον κατώτατο μισθό όπως καθορίζεται κάθε φορά με βάση την ΕΓΣΣΕ.
Η παροχή καταβάλλεται σε έξι μηνιαίες δόσεις, όπως ορίζεται από την απόφαση αναγνώρισης της αρμόδιας υπηρεσίας του ΟΑΕΔ, με πίστωση λογαριασμού που τηρείται από τη δικαιούχο στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.
Αρμόδια Υπηρεσία για την καταβολή της ειδικής παροχής στην εργαζόμενη είναι η τοπική Υπηρεσία παροχών ή το ΚΠΑ 2 του τόπου κατοικίας της.
Η αιτούσα οφείλει να προσκομίσει στον ΟΑΕΔ τα παρακάτω δικαιολογητικά:
α. βεβαίωση εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργή εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή, η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι μηνιαίες αποδοχές, η ημερομηνία πρόσληψης και προκειμένου για τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης τους καθώς και η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας, που ενδεχομένως χορηγήθηκε μετά την άδεια λοχεία ή την ισόχρονη προς το μειωμένο ωράριο αδείας. β. αντίγραφο απόφασης επιδόματος μητρότητας (κυοφορίας - λοχείας) από το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ,
γ. υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου με την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός 8 ημερών στην Υπηρεσία του ΟΑΕΔ οποιαδήποτε µεταβολή της εργασιακής της σχέσης. Στην ίδια δήλωση θα αναφέρονται ο αριθµός µητρώου της ασφαλισµένης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ και ο αριθµός φορολογικού µητρώου,
δ. αριθµός λογαριασµού (ΙΒΑΝ) Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος της δικαιούχου (φωτοτυπία της αντίστοιχης σελίδας του βιβλιαρίου τραπέζης).
Για την νοµιµότητα της παροχής, η αρµόδια Υπηρεσία δύναται να ζητήσει οποιοδήποτε άλλο δικαιολογητικό.
Η παροχή διακόπτεται λόγω:
α. πρόσληψης και απασχόλησής της δικαιούχου σε νέο εργοδότη,
β. αίτησης διακοπής της δικαιούχου.
Σύμφωνα με την υπ' αριθ. 33891/606/7-5-2008 απόφαση της Υπουργού Εργασίας, ο ΟΑΕΔ καταβάλλει αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος άδειας με βάση το ποσό της μηνιαίας επιδότησης προς την εργαζόμενη.
Σε σχέση με την κανονική άδεια της εργαζόμενης η ίδια απόφαση ορίζει ότι η ειδική άδεια μητρότητας χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) ή και της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, ως ισχύουν κάθε φορά καθώς επίσης και στις εργαζόμενες που αμέσως μετά τα ανωτέρω διαστήματα κάνουν χρήση ετήσιας κανονικής άδειας εφόσον αυτό είναι απαραίτητο με βάση τις ετήσιες προθεσμίες για τη χορήγησή της.
Συνεπώς η υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή αποδοχών αδείας προς την εργαζόμενη ισχύει και δεν μεταβάλλεται λόγω της εξάμηνης ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας καθώς από τα ανωτέρω διασφαλίζεται το δικαίωμα της εργαζόμενης σε ετήσια κανονική άδεια σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
Όσων αφορά στο επίδομα άδειας ο εργοδότης καταβάλλει τη διαφορά που προκύπτει από την καταβαλλόμενη από τον ΟΑΕΔ αναλογία επιδόματος άδειας, ενώ η καταβολή τόσο των αποδοχών όσο και του επιδόματος άδειας γίνεται παράλληλα με την άσκηση του δικαιώματος της εργαζόμενης σε ετήσια κανονική άδεια.
Η υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή δώρων εορτών, περιορίζεται στο διάστημα προ και μετά του εξαμήνου της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας και γίνεται με βάση τις διατάξεις της ΚΥΑ 19040/81 ΦΕΚ 742 Β'.
Άδεια θηλασμού και φροντίδας παιδιών
Σύμφωνα με το άρθρο 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. της 9 Ιουνίου 1993, όπως τροποποιήθηκε με τα άρθρο 6 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002 – 2003 και τα άρθρα 8 & 9 της της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2004 – 2005
Οι μητέρες εργαζόμενες δικαιούνται, για χρονικό διάστημα τριάντα μηνών από τη λήξη της άδειας τοκετού, (δηλαδή 9 εβδοµάδες µετά τον τοκετό) είτε να προσέρχονται αργότερα, είτε να αποχωρούν νωρίτερα κατά μία ώρα κάθε ημέρα.
Το µειωµένο ωράριο (άδεια) θηλασµού και φροντίδας παιδιών, δικαιούται ο/η εργαζόµενος/η µε αίτησή του/της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόµενη ισόχρονη άδεια µε αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται µειωµένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού. Για τη λήψη της ισόχρονης άδειας απαιτείται συναίνεση του εργοδότη
Εναλλακτικά, με συμφωνία του εργοδότη, το ημερήσιο ωράριο των μητέρων μπορεί να ορίζεται μειωμένο κατά δύο ώρες ημερησίως για τους πρώτους 12 μήνες και σε μία ώρα για έξι (6) επιπλέον μήνες.
Το µειωµένο ωράριο (άδεια) θηλασµού και φροντίδας παιδιών, δικαιούται ο/η εργαζόµενος/η µε αίτησή του/της να το ζητήσει εναλλακτικά ως συνεχόµενη ισόχρονη άδεια µε αποδοχές, εντός της χρονικής περιόδου κατά την οποία δικαιούται µειωµένου ωραρίου για τη φροντίδα του παιδιού. Για τη λήψη της ισόχρονης άδειας απαιτείται συναίνεση του εργοδότη
Την άδεια απουσίας για λόγους φροντίδας του παιδιού, δικαιούται και ο πατέρας εφόσον δεν κάνει χρήση αυτής η εργαζόμενη μητέρα, προσκομίζοντας στον εργοδότη του σχετική βεβαίωση του εργοδότη της μητέρας του παιδιού.
Το δικαίωμα καθυστερημένης προσέλευσης ή πρόωρης αποχώρησης της μητέρας και εναλλακτικά του πατέρα για τη φροντίδα του παιδιού, έχουν και οι θετοί γονείς παιδιού ηλικίας ως έξι (6) ετών, υπό τους ίδιους ως άνω όρους των φυσικών γονέων και χρονική αφετηρία την υιοθεσία.
Την άδεια φροντίδας παιδιού δικαιούνται και οι άγαμοι γονείς.
Η άδεια φροντίδας του παιδιού, θεωρείται και αμείβεται ως χρόνος εργασίας και δεν πρέπει να προκαλεί δυσμενέστερες συνθήκες στην απασχόληση και στις εργασιακές σχέσεις.
Γονική άδεια ανατροφής
Κάθε εργαζόμενος γονέας εφ΄ όσον και ο άλλος γονέας εργάζεται έξω από το σπίτι δικαιούται γονική άδεια ανατροφής χωρίς αποδοχές, η οποία μπορεί να φθάσει τους τρεισήμισι (3,5) μήνες συνολικά για τον κάθε γονέα (Ν. 1483/84 - Ν. 2639/98 αρ. 25) εφόσον:
α) έχει συμπληρώσει τουλάχιστον ένα (1) έτος προϋπηρεσίας στον ίδιο εργοδότη και
β) ο άλλος γονέας απασχολείται σε εργασία έξω από το σπίτι.
Η γονική άδεια ανατροφής χορηγείται (συνολικά ή τμηματικά) στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη λήξη της άδειας μητρότητας και μέχρι το παιδί να συμπληρώσει την ηλικία τρεισήμισι (3,5) χρόνων και δίνεται από τον εργοδότη με βάση τη σειρά προτεραιότητας των σχετικών αιτήσεων των εργαζομένων του για κάθε ημερολογιακό έτος.
Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούνται και οι δύο γονείς, εφόσον βέβαια ο καθένας συγκεντρώνει τις σχετικές προϋποθέσεις. Εφ΄ όσον υπάρχουν περισσότερα από ένα παιδιά το δικαίωμα είναι αυτοτελές για κάθε παιδί με την προϋπόθεση από τη λήξη της άδειας για το προηγούμενο παιδί να μεσολαβήσει ένας χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Σε περίπτωση διάστασης, διαζυγίου, χηρείας ή γέννησης παιδιού εκτός γάμου γονική άδεια ανατροφής και μέχρι έξι (6) μήνες διάρκεια δικαιούται ο γονέας που έχει την επιμέλεια του παιδιού.
Τη γονική άδεια ανατροφής δικαιούνται και οι γονείς που έχουν υιοθετημένα παιδιά, καθώς και οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο, τα ΝΠΔΔ και τους ΟΤΑ .
Ο εργαζόμενος που θα πάρει την άδεια αυτή έχει πλήρη ασφαλιστική κάλυψη, οι εισφορές όμως στο σύνολό τους (εργοδότη & εργαζόμενου) καταβάλλονται από τον ίδιο τον εργαζόμενο.
Ο χρόνος απουσίας με γονική άδεια λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών, για τη χορήγηση της ετήσιας κανονικής άδειας, του επιδόματος αδείας, καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης απολύσεως του μισθωτού. Στο άρθρο 25 του Ν.2639/98 για πρώτη φορά μπήκε διάταξη, σύμφωνα με την οποία η καταγγελία σύμβασης που γίνεται εξ αιτίας της ασκήσεως του δικαιώματος για λήψη γονικής άδειας είναι άκυρη.
Άδεια για παρακολούθηση σχολικής επίδοσης μαθητών.
Οι γονείς που εργάζονται και έχουν παιδιά ηλικίας μέχρι δεκαέξι (16) χρόνων και φοιτούν σε σχολεία στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης συμεριλαμβανομένου του Νηπιαγωγείου, δικαιούνται να απουσιάζουν ορισμένες ώρες ή ολόκληρη ημέρα από την εργασία τους προκειμένου να επισκεφτούν το σχολείο των παιδιών τους για την παρακολούθηση της σχολικής τους επίδοσης. (άρθρο 9 Ν. 1483/84). Το δικαίωμα της άδειας αυτής, έχουν και οι θετοί γονείς.
Η διάρκεια της άδειας μπορεί να φθάσει μέχρι τέσσερις (4) ημέρες κάθε έτος, ανεξάρτητα από το πλήθος των παιδιών ακόμη και αν πηγαίνουν σε διαφορετικά σχολεία και είναι με αποδοχές.(αφού δεν αναφέρεται κάτι διαφορετικό στο νόμο) ενώ δεν συμψηφίζεται με τις άλλες άδειες που δίνονται στους εργαζόμενους για οποιοδήποτε λόγο.
Σύμφωνα με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση 2008 - 2009 άρθρ. 4, η άδεια απουσίας για παρακολούθηση της σχολικής πορείας των παιδιών ορίζεται σε 4 τέσσερις ημέρες το χρόνο για κάθε παιδί και χρήση κάνει ο ένας από τους δύο γονείς.
Η άδεια αυτή χορηγείται στα πλαίσια της καλής πίστης, το χρονικό διάστημα απουσίας εξαρτάται κάθε φορά από τα πραγματικά περιστατικά (π.χ. απόσταση από το σχολείο) και δεν είναι δυνατό να δοθεί σε εποχή που δεν λειτουργεί το σχολείο, ή για δύο συνεχόμενες ημέρες, ενώ ο εργοδότης έχει το δικαίωμα να ζητήσει προσκόμιση βεβαίωσης από το σχολείο για την παρουσία του εκεί. κατά το χρονικό διάστημα της άδειας.
Άδεια για ασθένεια εξαρτημένων μελών.
Εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, δικαιούνται σύμφωνα με το αρθ. 7 - Ν. 1483/84, άδεια απουσίας χωρίς αποδοχές στην περίπτωση ασθένειας εξαρτωμένων προσώπων μελών της οικογένειας τους.
Εξαρτώμενα πρόσωπα για την εφαρμογή των διατάξεων θεωρούνται:
- Τα μέχρι ηλικίας 16 ετών τέκνα, φυσικά ή υιοθετημένα.
- Τα πάνω από 16 ετών τέκνα που λόγω βαρειάς ασθένειας ή αναπηρίας χρειάζονται ειδική φροντίδα.
- Ο ή η σύζυγος που δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί.
- Οι γονείς ή τα άγαμα αδέλφια που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν, εφ΄ όσον ο εργαζόμενος έχει την επιμέλεια ή τη φροντίδα αυτών των προσώπων.
Η διάρκεια της άδειας για ασθένεια εξαρτημένων μελών είναι μέχρι έξι (6) εργάσιμες ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος και μπορεί να χορηγείται εφ΄ άπαξ ή τμηματικά. Η παραπάνω άδεια αυξάνεται σε οχτώ (8) εργάσιμες ημέρες αν ο δικαιούχος εργαζόμενος έχει δύο παιδιά και σε δώδεκα (12) ημέρες αν ο δικαιούχος έχει τρία παιδιά και πάνω (άρθρο 11 Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2000).
Το δικαίωμα για τη λήψη άδειας για ασθένεια εξαρτημένων μελών δικαιούνται αυτοτελώς ο κάθε γονέας ή σύζυγος και ανεξάρτητα από δικαιώματα που παρέχονται από άλλες διατάξεις.
Ο χρόνος απουσίας των εργαζομένων λόγω άδειας για την ασθένεια εξαρτημένων μελών της οικογένειας λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό των αποδοχών τους, τη χορήγηση ετήσιας κανονικής άδειας και του επιδόματος αδείας καθώς και για τον υπολογισμό της αποζημίωσης απόλυσης
Άδεια εξετάσεων μαθητών, σπουδαστών, φοιτητών.
Εργαζόμενοι που είναι μαθητές σπουδαστές, φοιτητές, εκπαιδευτικών μονάδων οιουδήποτε τύπου και βαθμίδας του Δημοσίου ή εποπτευομένων από το Δημόσιο σχολών και δεν έχουν συμπληρώσει το 28ο έτος της ηλικίας των δικαιούνται σε κάθε έτος πρόσθετη άδεια τριάντα εργασίμων ημερών, χωρίς αποδοχές από τον εργοδότη για την συμμετοχή τους στις εξετάσεις. (αρ. 2 Ν.1346/83 όπως τροποπ. με το αρ. 5 ΕΓΣΣΕ 1994 - αρ. 50 Ν. 2224/94 – αρ. 7 ΕΓΣΣΕ 1996).
Σύμφωνα με το άρθρο 6 της ΕΓΣΣΕ 1998 - 1999 η άδεια εξετάσεων χορηγείται και στους εργαζόμενους-νες που έχουν υπερβεί το 28ο έτος της ηλικίας (ανεξάρτητα ορίου ηλικίας κατά το ΔΥ/24-6-98 έγγραφο Υπ. Εργασίας), αλλά μόνο για την προβλεπόμενη διάρκεια των σπουδών, που κάθε φορά παρακολουθεί ο εργαζόμενος, προσαυξημένη κατά δύο έτη, ανεξάρτητα αν οι σπουδές διανύθηκαν συνεχώς ή διακεκομμένα.
Η άδεια αυτή χορηγείται τμηματικά ή συνεχόμενα και η χορήγησή της κατά την περίοδο των εξετάσεων είναι υποχρεωτική εφόσον τη ζητήσει ο μισθωτός ενώ οι αποδοχές για τις ημέρες αυτές καλύπτονται από τον Ο.Α.Ε.Δ. στον οποίο πρέπει να προσκομισθούν: α) βεβαίωση της σχολής για την συμμετοχή του στις εξετάσεις, β) βεβαίωση του εργοδότη ότι ο εργαζόμενος έλαβε άδεια χωρίς αποδοχές για την συμμετοχή τους στις εξετάσεις, γ) προσκόμιση δελτίου ασφαλιστικής ταυτότητας και εισφορών.
Όσοι συμμετέχουν σε πρόγραμμα για μεταπτυχιακό δίπλωμα ετησίας τουλάχιστον φοίτησης ή διδακτορικό δίπλωμα ΑΕΙ και ΤΕΙ της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, δικαιούνται άδεια 10 εργασίμων ημερών. Η άδεια αυτή είναι άνευ αποδοχών από τον εργοδότη, χορηγείται σε συνεχείς ημέρες ή τμηματικά και ανεξάρτητα από την ηλικία του/της δικαιούχου και ισχύει μέχρι δύο έτη (ΕΓΣΣΕ 2004-05,άρθρο 10).
Μειωμένο ωράριο προστατών
Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Ν. 1483/84, εργαζόμενος γονέας με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή σχέση έμμισθης εντολής και πλήρες ωράριο σε επιχείρηση που απασχολεί τουλάχιστον πενήντα (50) άτομα προσωπικό, να ζητήσει τη μείωση κατά μία (1) ώρα του ημερήσιου ωραρίου εργασίας του με ανάλογη μείωση των αποδοχών του, εφ΄ όσον έχει παιδί με αναπηρία (πνευματική, ψυχική ή σωματική). Η αναπηρία και ο καταλληλότερος για τη φροντίδα του παιδιού γονέας ορίζεται με γνωμάτευση είτε γιατρού του αρμόδιου ασφαλιστικού φορέα ή εποπτευόμενου από το Δημόσιο νοσηλευτικού ιδρύματος.
Άδεια επιμόρφωσης συνδικαλιστών
Για να διευκολύνεται η εκπαίδευση και η επιμόρφωση των συνδικαλιστικών στελεχών, καθώς και η ανάδειξη νέων στελεχών μεταξύ των εργαζομένων, προβλέπεται οι επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες που απασχολούν πάνω από 50 μισθωτούς, να χορηγούν πρόσθετη κανονική άδεια με αποδοχές, διάρκειας μέχρι δύο εβδομάδων το έτος, σε μισθωτούς που επιλέγονται για το σκοπό αυτό από τη ΓΣΕΕ και σε αναλογία 1% επί του προσωπικού που απασχολούν. Ο αριθμός των μισθωτών που θα επιλέγονται κάθε έτος δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 3 μισθωτούς, αλλά ούτε μεγαλύτερος από 15. Η ανωτέρω άδεια χορηγείται, μόνο εφόσον η σχετική αίτηση της ΓΣΕΕ συνοδεύεται από αναλυτικό πρόγραμμα εκπαίδευσης το οποίο θα καλύπτει το χρόνο διάρκειας της άδειας και παράλληλα θα έχει εγκριθεί από το ανώτατο συμβούλιο εργασίας.
Άδεια άνευ αποδοχών
Για την άδεια άνευ αποδοχών, δεν υπάρχει διάταξη που να προβλέπει τη χορήγησή της ή να ρυθμίζει γενικά το θέμα αυτό. Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος ζητήσει άδεια άνευ
αποδοχών, προκειμένου να τη λάβει, θα πρέπει να υπάρξει σύμφωνη γνώμη του εργοδότη, ο οποίος στα πλαίσια των αρχών της καλής πίστης και εκτιμώντας τις οικογενειακές, κοινωνικές ανάγκες και υποχρεώσεις του εργαζόμενου μπορεί να χορηγεί άδεια άνευ αποδοχών.
Κατά το διάστημα χορήγησης άδειας άνευ αποδοχών, η σύμβαση εργασίας δε λύεται, απλώς αναστέλλεται η ισχύς της. Ο εργοδότης υποχρεούται να αποδεχθεί τις υπηρεσίες του εργαζόμενου μετά τη λήξη της άδεις άνευ αποδοχών.
Tο ΝΣΚ (Γνωμοδ. 557/63) δέχεται ότι: η χορήγησή της δεν αποστερεί τον εργαζόμενο από το δικαίωμα να ζητήσει (βάσει του ΑΝ 539/45), την ετήσια με αποδοχές άδεια του, προκειμένου σύμφωνα με το σκοπό του νόμου, να παρασχεθεί σ’ αυτόν η δυνατότητα να αναπαυθεί με αυξημένα οικονομικά μέσα προς αναπλήρωση των αναλωθεισών στην εργασία του σωματικών ή πνευματικών του δυνάμεων.
Αντίθετα ο Α.Π. (Απ. 161/1967) δέχεται ότι: αυτός που επανέρχεται από την άδεια άνευ αποδοχών, δεν δικαιούται και κανονικής άδειας κατά τον Α.Ν.539/45, καθόσον με την χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών έχει εκπληρωθεί ο σκοπός του παραπάνω Νόμου.
Το Υπουργείο Εργασίας είχε συνταχθεί με την θέση του Ν.Σ.Κ., αφού είχε τη γνώμη ότι: αφενός μεν με τη σύμβαση παροχής άδειας χωρίς αποδοχές, τεκμηριώνεται θέληση του εργοδότη να αναγνωρίσει τον χρόνο της άδειας χωρίς αποδοχές ως χρόνο πραγματικής υπηρεσίας, αφετέρου δε ο μισθωτός που έτυχε άδειας άνευ αποδοχών είναι δυνατό να έχει αναλώσει περισσότερες πνευματικές ή σωματικές δυνάμεις κατά το χρόνο αυτής, όπως συμβαίνει στην περίπτωση μετεκπαιδεύσεως στο εξωτερικό και συνεπώς επανερχόμενος από την άδεια άνευ αποδοχών, δικαιούται τόσο την κανονική άδεια με αποδοχές βάσει του Ν.1346/83 όσο και το επίδομα άδειας βάσει του άρθρου 3 παραγρ. 16 του Ν.4504/66 .Το υπουργείο Εργασίας με μεταγενέστερο έγγραφό του (1896/28.8.97) εκφράζει την άποψη ότι: δεν μπορεί να υποστηριχθεί, ότι σε κάθε περίπτωση χορήγησης άδειας άνευ αποδοχών, οφείλεται στον εργαζόμενο και η κανονική ετήσια άδεια με αποδοχές, εκτός αν πρόκειται περί απολύτως δικαιολογημένης απουσίας, κατά τη διάρκεια της οποίας ο εργαζόμενος που έτυχε της άδειας αυτής άνευ αποδοχών είναι δυνατόν, να έχει αναλώσει περισσότερες πνευματικές ή σωματικές δυνάμεις (όπως στην άδεια άνευ αποδοχών για μετεκπαίδευση), δικαιούται τόσο την κανονική άδεια με αποδοχές βάσει του Ν. 1346/1983, όσο και το επίδομα άδειας βάσει του άρθρου 3 παρ. 16 του Ν. 4504/1966. Για όλους τους παραπάνω λόγους έχουμε την άποψη ότι η άδεια άνευ αποδοχών θα πρέπει να χορηγείται μετά την εξάντληση της κανονικής άδειας ή να συμφωνείται η τύχη της κανονικής άδειας κατά τη χορήγηση της άδειας άνευ αποδοχών.
Άδεια λουτροθεραπείας και αεροθεραπείας αναπήρων
Οι μισθωτοί των πάσης φύσεως επιχειρήσεων που είναι ανάπηροι πολέμου δικαιούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Α.Ν. 1324/49 πρόσθετη άδεια τριάντα ημερών με πλήρεις αποδοχές για την μετάβασή τους στα κέντρα Λουτροθεραπείας, Αεροθεραπείας. Η μορφή αυτή της άδειας χορηγείται στους ανάπηρους πολέμου που κατέχουν για αυτό τον λόγο βεβαίωση ειδικής επιτροπής του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης.
Στις αποδοχές για την άδεια αυτή λαμβάνονται υπόψη και οι πρόσθετες τακτικές παροχές που χορηγούνται στον εργαζόμενο ως αντάλλαγμα της εργασίας που παρέχεται.
Εκτός από τους αναπήρους πολέμου άδεια για λουτροθεραπεία ή αεροθεραπεία μπορεί να ζητήσει από τον εργοδότη του και μισθωτός που δεν είναι ανάπηρος πολέμου και δεν καλύπτεται από τις προηγούμενες διατάξεις, εφ΄ όσον προσκομίσει σχετική βεβαίωση από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή του ασφαλιστικού του οργανισμού, από την οποία να προκύπτει η ανικανότητά του για εργασία κατά την περίοδο της θεραπείας. Στην περίπτωση αυτή για την απουσία και την καταβολή αποδοχών εφαρμόζονται οι σχετικές με το ανυπαίτιο κώλυμα διατάξεις και όχι οι διατάξεις που αναφέρονται παραπάνω για τους αναπήρους πολέμου.
Αν η γνωμάτευση δεν αναφέρει την ανικανότητα του μισθωτού για εργασία κατά τη διάρκειά της, τότε η θεραπεία πρέπει να γίνεται κατά τη διάρκεια της κανονικής άδειας του μισθωτού. Αν η κανονική άδεια έχει χορηγηθεί σε χρόνο προγενέστερο της θεραπείας είναι δυνατή η χορήγηση στο μισθωτό άδειας άνευ αποδοχών για την πραγματοποίηση της θεραπείας. Η παροχή από τον ασφαλιστικό οργανισμό σχετικού με την θεραπεία επιδόματος δεν πιστοποιεί πάντα την ανικανότητα για εργασία του μισθωτού κατά τη διάρκειά της.
Άδεια σε Μονογονεϊκές οικογένειες
Οι διατάξεις του άρθρου 7 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003 προβλέπουν ότι: Στους εργαζόμενους (-ες), που έχουν χηρέψει και στον άγαμο (η) γονέα, που έχουν την επιμέλεια του παιδιού, χορηγείται άδεια με αποδοχές έξι (6) εργασίμων ημερών το χρόνο, πέραν αυτής που δικαιούται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδεια οκτώ (8) εργασίμων ημερών.
Η άδεια αυτή χορηγείται λόγω αυξημένων αναγκών φροντίδας των παιδιών ηλικίας μέχρι δώδεκα (12) ετών συμπληρωμένων, χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά μετά από συνεννόηση με τον εργοδότη, σύμφωνα με τις ανάγκες του γονέα και δεν πρέπει να συμπίπτει χρονικά με την αρχή ή το τέλος της ετήσιας κανονικής άδειας.
Άδεια για μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρσης
Με τις διατάξεις του άρθρου 8 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003 προβλέπεται ότι εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση εργασίας, που έχουν υπηρεσία μέχρι τεσσάρων (4) ετών στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι πάσχουν από νόσημα, που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση και το οποίο έχει γνωστοποιηθεί στον εργοδότη, δικαιούνται έως είκοσι δύο (22) εργάσιμες ημέρες το χρόνο επιπλέον άδεια, με αποδοχές.
Άδεια γονέα για παιδί με νόσημα που απαιτεί μεταγγίσσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση
Στους φυσικούς ή θετούς γονείς παιδιού ηλικίας ως δέκα έξι (16) ετών συμπληρωμένων, το οποίο πάσχει από νόσημα που απαιτεί μεταγγίσεις αίματος και παραγώγων του ή αιμοκάθαρση, χορηγείται πρόσθετη άδεια δέκα (10) εργασίμων ημερών ετησίως. Η άδεια αυτή είναι με αποδοχές και χορηγείται και στους δύο γονείς επιπλέον της άδειας που δικαιούνται από άλλες διατάξεις (ΕΓΣΣΕ 2004 άρθρο12).
Άδεια αναπήρων
Τα άτομα με ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον που υπάγονται στις διατάξεις του αρθρ. 1 παράγρ. 1 περ. β' εδ. α' του Ν. 2643/98 καθώς και οι ανάπηροι μόνιμοι υπάλληλοι του Δημοσίου - ΝΠΔΔ - ΟΤΑ με τις ίδιες ουσιαστικές προϋποθέσεις, δικαιούνται κατά το άρθρο 8 παράγρ. 4 του Ν. 2643/98 έξι (6) εργάσιμες ημέρες επί πλέον της κανονικής τους αδείας κατ' έτος.
Άδεια λόγω AIDS
Εργαζόμενοι με εξαρτημένη σχέση που έχουν υπηρεσία μέχρι τεσσάρων (4) ετών στον ίδιο εργοδότη, οι οποίοι-ες είναι φορείς ή πάσχουν από AIDS, και έχουν κριθεί ικανοί προς εργασία, δικαιούνται από τη γνωστοποίηση στον εργοδότη, έως ένα (1) μήνα κάθε ημερολογιακό έτος επιπλέον άδεια με αποδοχές (ΕΓΣΣΕ 2004 άρθρο 11).
Άδεια λόγω θανάτου συγγενούς
Με το άρθρο 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003 θεσμοθετήθηκε το δικαίωμα λήψης άδειας με αποδοχές στους μισθωτούς λόγω θανάτου συγγενούς τους. Ειδικότερα οι διατάξεις του άρθρου 9 της Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. 2002-2003 προβλέπουν ότι στους εργαζόμενους με εξαρτημένη σχέση εργασίας χορηγείται άδεια δύο (2) ημερών με αποδοχές σε περίπτωση θανάτου συζύγου, τέκνων, γονέων και αδελφών.
Με τη ΕΓΣΣΕ 2010-2012 άρθρο 8, η συγκεκριμένη άδεια χορηγείται όχι μόνο στους εξ αίματος, αλλά και στους εξ αγχιστείας συγγενείς στην ίδια γραμμή και στον ίδιο βαθμό
Εκλογική άδεια
Προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους μισθωτούς που απασχολούνται σε οποιονδήποτε εργοδότη να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα χορηγείται σ΄ αυτούς ειδική άδεια με αποδοχές, η οποία δεν συμψηφίζεται με την κανονική ή με άλλες άδειες που προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις. Οι ημέρες απουσίας για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος εξαρτώνται από την απόσταση μεταξύ των τόπων εργασίας και εκλογικού δικαιώματος και καθορίζονται από απόφαση του Υπουργού Εργασίας που εκδίδεται τις παραμονές κάθε εκλογών.
Ο αριθμός των ημερών άδειας συνήθως ορίζεται ως εξής:
για εργαζόμενους με πενθήμερο:
από 200 - 400 χλμ., μια εργάσιμη ημέρα
από 401 και πάνω, δύο εργάσιμες ημέρες
για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες
για εργαζόμενους με εξαήμερο:
από 100 - 200 χλμ., μια εργάσιμη ημέρα
από 201 - 400 χλμ., δύο εργάσιμες ημέρες
από 401 και πάνω, τρεις εργάσιμες ημέρες
για τα νησιά μέχρι 3 ημέρες
Συνδικαλιστικές άδειες
ΕΥΝΟΪΚΟΤΕΡΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ
Όλες οι παραπάνω διατάξεις αποτελούν τα ελάχιστα συνδικαλιστικά δικαιώματα. Σύμφωνα με το νόμο υπερισχύουν ρυθμίσεις ευνοϊκότερες με συμφωνία μισθωτών και εργοδοτών, από Σ.Σ.Ε. και διαιτητικές αποφάσεις.
--------------
