Άθλημα: Αντισφαίριση με αμαξίδιο

Εισαγωγή

Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο είναι ένα δυναμικό άθλημα και έχει ιδιαίτερα υψηλή δημοτικότητα κατά τη διάρκεια των Παραολυμπιακών Αγώνων. Σε υψηλό αγωνιστικό επίπεδο απαιτείται υψηλή τεχνική κατάρτιση, εξαιρετική φυσική κατάσταση, ταχύτητα, αντανακλαστικά, θέληση και άριστη ψυχολογία.

Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο διεξάγεται μεταξύ δύο (απλό) ή τεσσάρων αθλητών ή αθλητριών (διπλό), που παρουσιάζουν μόνιμη κινητική αναπηρία, με απώλεια λειτουργικότητας σε ένα ή και τα δυο κάτω άκρα. Επίσης, δικαίωμα συμμετοχής έχουν, αλλά κατατάσσονται σε ξεχωριστό όμιλο (quad), αθλητές με τετραπληγία, οι οποίοι έχουν απώλεια κινητικότητας ή ακρωτηριασμό σε τουλάχιστον 3 από τα 4 άκρα. Βασικός σκοπός του παιχνιδιού είναι να χτυπηθεί η μπάλα από τη ρακέτα με τέτοιο τρόπο, ώστε να περάσει πάνω από το δίχτυ, να πέσει στο γήπεδο του αντιπάλου και να κερδιθεί ο πόντος. Ο νικητής ανακηρύσσεται στα δύο νικηφόρα «set» των έξι «games» το καθένα.


Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2004

Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο κατά την διάρκεια των Παραολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004, διεξήχθη στο Ολυμπιακό Κέντρο Αντισφαίρισης, το οποίο βρίσκεται στο Ολυμπιακό Αθλητικό Κέντρο Αθήνας (OAKA). Το αγωνιστικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε σε οκτώ ημέρες, από τις 19 έως τις 26 Σεπτεμβρίου 2004. Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας συμμετείχαν 112 αθλητές και αθλήτριες.

Στο πρόγραμμα των Παραολυμπιακών Αγώνων το άθλημα της Αντισφαίρισης με αμαξίδιο περιελάμβανε έξι αγωνίσματα:

1. Απλό ανδρών
2. Απλό γυναικών
3. Διπλό ανδρών
4. Διπλό γυναικών
5. Quads απλό
6. Quads διπλό

Δείτε επίσης: Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης - Αντισφαίριση με Αμαξίδιο

Ιστορικό

Η Αντισφαίριση, όπως και άλλα παιχνίδια με μπάλα, έχει ρίζες στην αρχαία Ελλάδα. Κατάγεται από το παιχνίδι «σφαιριστική» (5ος αιώνας π.Χ.), το οποίο παιζόταν με μία μεγάλη ελαφριά μπάλα και τα χτυπήματα γίνονταν με τις γροθιές ή τους ώμους. Με την πάροδο των χρόνων οι παίχτες άρχισαν να χρησιμοποιούν ένα τετράγωνο κομμάτι ξύλου. Το στερέωναν με θηλιά στον πήχη του χεριού και προσπαθούσαν με αυτό να χτυπήσουν τη μπάλα στον αέρα.

Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα η Αντισφαίριση αποτελούσε παιχνίδι αναψυχής των ευγενών. Το 16ο αιώνα το άθλημα κάνει την εμφάνισή του στην Αγγλία, όπου πρωταθλητής ήταν ο βασιλιάς Ερρίκος ο 8ος. Ο αγωνιστικός χώρος, ο οποίος ονομαζόταν «tennis court» (γήπεδο τένις) αρχικά ήταν πέτρινος και χωριζόταν από ένα δίχτυ. Το παιχνίδι ονομαζόταν «royal tennis» (βασιλικό τένις) ή «real tennis» (πραγματικό τένις).

Το πρώτο βιβλίο για την Αντισφαίριση είχε τίτλο «Tratallo dello Palla» και γράφτηκε το 1555. Η Αντισφαίριση άρχισε να παίρνει τη σύγχρονη μορφή της στο τέλος του 16ου αιώνα, οπότε κατασκευάστηκαν ρακέτες με χορδές και θεσπίστηκαν οι πρώτοι κανόνες. Το 1858 κατασκευάστηκε το πρώτο γήπεδο από γρασίδι στα προάστια του Μπέρμινγχαμ.

Ο πρώτος σύλλογος Αντισφαίρισης ιδρύθηκε το 1872. Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα η Αντισφαίριση έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής στην Αγγλική αυτοκρατορία, με αποτέλεσμα να διαδοθεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πρώτο πρωτάθλημα ανδρών διεξήχθη στις εγκαταστάσεις του συλλόγου «All-England Club» το 1877. Το πρώτο πρωτάθλημα γυναικών έγινε το 1884 στις ίδιες εγκαταστάσεις. Η Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (IΤF) ιδρύθηκε το 1913 και συνίσταται από 200 χώρες μέλη.

Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο αναπτύχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τη δεκαετία του 1970. Το 1988 ιδρύθηκε η Παγκόσμια Ομοσπονδία Αντισφαίρισης με αμαξίδιο (IWTF). H Αντισφαίριση με αμαξίδιο αφομοιώθηκε πλήρως το 1998 από την Διεθνή Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (ITF). Έκτοτε η ITF είναι υπεύθυνη για την οργάνωση και την ανάπτυξη του αθλήματος. Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο παρουσιάσθηκε ως άθλημα επίδειξης το 1988 στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ και εισήχθη ως επίσημο άθλημα το 1992 στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης. Το άθλημα αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια και περισσότερες από 70 χώρες ασχολούνται ενεργά.

Στην Ελλάδα η Αντισφαίριση εμφανίστηκε με τη σύγχρονή της μορφή το 1895 με την ίδρυση του πρώτου ομίλου Αντισφαίρισης στην Κέρκυρα. Στη συνέχεια ιδρύθηκαν όμιλοι και σε άλλες ελληνικές πόλεις, όπως ο Όμιλος Αντισφαίρισης Αθηνών, στις εγκαταστάσεις του οποίου διεξήχθη η Αντισφαίριση των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων το 1896, καθώς και ο Όμιλος Αντισφαίρισης Θεσσαλονίκης. Το 1938 συστήθηκε η Ελληνική Φίλαθλη Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (ΕΦΟΑ) και στη δύναμη της ανήκουν 214 σωματεία.

Η Αντισφαίριση με αμαξίδιο άρχισε να αναπτύσσεται στην Ελλάδα το 1998 και κύριος εκφραστής των προσπαθειών είναι ο αθηναϊκός σύλλογος «ΠΑΣΠ Ήφαιστος».

Εξοπλισμός

Μπάλα

Η μπάλα κατασκευάζεται από δύο ελαστικά ημισφαίρια, τα οποία είναι σταθερά ενωμένα και καλύπτονται με τσόχα από μαλλί και συνθετικές ίνες. Οι μπάλες πρέπει να είναι κίτρινου ή λευκού χρώματος και να έχουν διάμετρο μεταξύ 6,54 και 7,3 εκατοστών. Το βάρος τους κυμαίνεται μεταξύ 56 και 59,49 γραμμαρίων.


Ρακέτα

Οι πρώτες ρακέτες για Αντισφαίριση ήταν ξύλινες και οι χορδές της πλεγμένης επιφάνειας προέρχονταν από έντερα προβάτων ή βοοειδών. Ωστόσο, οι σύγχρονες ρακέτες κατασκευάζονται από υλικά προηγμένης τεχνολογίας, όπως ο γραφίτης και η πλεγμένη επιφάνεια τους αποτελείται από συνθετικές ίνες. Μία ρακέτα δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 73,66 εκατοστά σε μήκος και τα 31,75 εκατοστά σε πλάτος. Οι αθλητές Αντισφαίρισης με αμαξίδιο, οι οποίοι δε μπορούν να κρατήσουν τη ρακέτα, επιτρέπεται να την προσαρμόσουν στον καρπό τους κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να έχουν τον πλήρη έλεγχο της.


Αγωνιστικό Αμαξίδιο

Τα αγωνιστικά αμαξίδια είναι διαφορετικά από τα αμαξίδια καθημερινής χρήσης. Είναι πιο ελαφριά και ειδικά σχεδιασμένα για το άθλημα. Τα αγωνιστικά αμαξίδια εξελίσσονται συνεχώς προκειμένου να είναι πιο ευέλικτα και πιο γρήγορα στη μετακίνηση και στις στροφές. Το γεγονός αυτό βελτιώνει την ταχύτητα του αγώνα και τoν καθιστά πιο θεαματικό.

Κανονισμοί

Στοιχεία αγωνιστικού χώρου

Το γήπεδο έχει σχήμα ορθογώνιου παραλληλόγραμμου και οι διαστάσεις του είναι 23,77 x 8,23 μέτρα για τα απλά αγωνίσματα και 23,77 x 10,97 μέτρα για τα διπλά. Στην πράξη χρησιμοποιούνται γήπεδα που έχουν διαγράμμιση τόσο για τα απλά όσο και τα διπλά αγωνίσματα. Το γήπεδο χωρίζεται σε δύο ίσα μέρη από ένα δίχτυ, το οποίο έχει ύψος 0,914 μέτρα στο κέντρο του και 1,07 μέτρα στα άκρα του. Τα γήπεδα, ανάλογα με την επιφάνεια κατασκευής τους, χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες:

1. Χωμάτινα
2. Γρασιδιού
3. Σκληρής επιφάνειας
4. Συνθετικού τάπητα

Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, το 2004, η Αντισφαίριση με αμαξίδιο θα διεξαχθεί σε γήπεδα σκληρής επιφάνειας.


Ο Αγώνας

Οι αγώνες Αντισφαίρισης με αμαξίδιο διέπονται από τους κανονισμούς της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης (ITF).

Ένας αγώνας Αντισφαίρισης με αμαξίδιο διεξάγεται μεταξύ δύο (απλό) ή τεσσάρων αθλητών (διπλό), οι οποίοι παρουσιάζουν μόνιμη κινητική αναπηρία με απώλεια λειτουργικότητας σε ένα ή και τα δυο κάτω άκρα. Επίσης, δικαίωμα συμμετοχής έχουν, αλλά κατατάσσονται σε ξεχωριστή κατηγορία, αθλητές με τετραπληγία, απώλεια κινητικότητας ή ακρωτηριασμό σε τουλάχιστον τρία από τα τέσσερα άκρα (κατηγορία Quad).

Ο αγώνας διευθύνεται από το διαιτητή και έως εννέα κριτές γραμμών και πριν την έναρξή του πραγματοποιείται κλήρωση με νόμισμα. Ο αθλητής ή το ζευγάρι, που κερδίζει την κλήρωση έχει τις εξής επιλογές: να διαλέξει την πλευρά του γηπέδου, να εκτελέσει σέρβις πρώτος, να υποδεχθεί πρώτος ή να παραχωρήσει το δικαίωμα επιλογής στον αντίπαλο.

Ο αθλητής εκτελεί το πρώτο σέρβις του «game» από τη δεξιά πλευρά του γηπέδου του. Το επόμενο εκτελείται από την αριστερή πλευρά του γηπέδου του. Η εναλλαγή αυτή διατηρείται μέχρι να ολοκληρωθεί το «game». Στο «game», που ακολουθεί το δικαίωμα του σέρβις περνάει στον αντίπαλο. Στα αγωνίσματα του διπλού η εκτέλεση του σερβίς εναλλάσσεται μεταξύ των αθλητών ανά “game”. Πριν την εκτέλεση του σέρβις ο αθλητής πρέπει να βρίσκεται σε σταθερή θέση. Επιτρέπεται να δώσει ώθηση στο αμαξίδιο πριν χτυπήσει τη μπάλα με την προϋπόθεση ότι ο τροχός του αμαξιδίου δε θα αγγίξει τη βασική γραμμή (wheel fault). Κατά την εκτέλεση δε μπορεί να χρησιμοποιήσει τα πόδια του υποβοηθητικά.

Βασικός σκοπός στην Αντισφαίριση με αμαξίδιο είναι να χτυπηθεί η μπάλα από τη ρακέτα με τέτοιο τρόπο, ώστε να περάσει πάνω από το δίχτυ, να πέσει στο γήπεδο του αντιπάλου και να κερδιθεί ο πόντος. Σε αντίθεση με την Ολυμπιακή Αντισφαίριση, επιτρέπεται η αναπήδηση της μπάλας δύο φορές (the two bounce rule) πριν αποκρουστεί από τον αθλητή. Η δεύτερη αναπήδηση μπορεί να είναι εντός ή εκτός ορίων του γηπέδου. Ένας αθλητής ή ζευγάρι κερδίζει τον πόντο όταν:

• Η μπάλα αναπηδά τρεις φορές στο γήπεδο του αντιπάλου.
• Η μπάλα ακουμπά το σώμα ή το αμαξίδιο του αντιπάλου.
• Ο αντίπαλος δε διατηρεί μέρος της λεκάνης του σε επαφή με το κάθισμα του αμαξιδίου όταν χτυπάει την μπάλα.
• Ο αντίπαλος χτυπάει τη μπάλα και αυτή αναπηδά εκτός των γραμμών, που ορίζουν τον αγωνιστικό χώρο.
• Ο αντίπαλος δεν καταφέρνει να περάσει τη μπάλα πάνω από το δίχτυ.
• Ο αντίπαλος ακουμπά το δίχτυ με το σώμα του, το αμαξίδιο ή τη ρακέτα.

Αθλητές, οι οποίοι δεν μπορούν να κινήσουν το αμαξίδιο με τα χέρια επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουν το ένα τους πόδι για να μετακινηθούν. Στην περίπτωση αυτή, κανένα μέρος του ποδιού δεν πρέπει να ακουμπάει στο έδαφος κατά τη διάρκεια του χτυπήματος της μπάλας με τη ρακέτα, καθώς και κατά το σέρβις. Δεν επιτρέπεται η χρήση των κάτω άκρων σαν μέσο ώθησης, στήριξης ή αλλαγή κατεύθυνσης.

Σε ένα αγώνα Αντισφαίρισης με αμαξίδιο νικητής ανακηρύσσεται ο αθλητής, η αθλήτρια ή το ζευγάρι, που θα κατακτήσει δύο νικηφόρα «set». Το κάθε «set» αποτελείται από έξι «game».

Κάθε «game» αποτελείται από τέσσερις πόντους. Ο πρώτος πόντος ονομάζεται 15, ο δεύτερος 30 και ο τρίτος 40. Με τον τέταρτο απλά ολοκληρώνεται το «game» υπέρ του αθλητή ή ζευγαριού, που τον κατακτά. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει τουλάχιστον δύο πόντους διαφορά από τον αντίπαλο. Όταν το αποτέλεσμα είναι ισόπαλο 40-40 (deuce), ο αθλητής ή το ζευγάρι πρέπει να κερδίσει τον επόμενο πόντο για να αποκτήσει πλεονέκτημα (advantage) και τον μεθεπόμενο γι να κερδίσει το «game». Στην αντίθετη περίπτωση το αποτέλεσμα γίνεται πάλι ισόπαλο και συνεχίζεται το παιχνίδι μέχρι ο αθλητής να αποκτήσει πλεονέκτημα δύο πόντων.

Ανάλογη προϋπόθεση ισχύει και στο «set». Για να κερδίσει ένας αθλητής ή ένα ζευγάρι κάποιο «set» θα πρέπει να υπάρχει διαφορά δύο «game» από τον αντίπαλο. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι ισόπαλο 6 - 6 «game», τότε εφαρμόζεται ο κανονισμός του «tie break». Στο «tie break» εκτελείται το πρώτο σέρβις από τον ένα αθλητή και στη συνέχεια οι δύο αντίπαλοι εκτελούν σέρβις εναλλάξ ανά δύο πόντους και αλλάζουν πλευρά γηπέδου κάθε έξι πόντους. Ο αθλητής ή το ζευγάρι, που σημειώνει πρώτος επτά πόντους με προβάδισμα δύο πόντων από τον αντίπαλο κερδίζει το «set». Το «tie break» ισχύει για όλα τα «set».


Τεχνικές

Η υψηλή τεχνική, η αντοχή, η δύναμη, η ταχύτητα και η θέληση είναι απαραίτητα προσόντα ενός αθλητή Αντισφαίρισης με αμαξίδιο. Επίσης, σημαντική παράμετρος είναι η τακτική του αγώνα, ιδιαίτερα στα διπλά αγωνίσματα, κατά τα οποία απαιτείται το «δέσιμο» των δύο συμπαικτών, ώστε να επιτύχουν υψηλό επίπεδο ομαδικότητας.

Στην Αντισφαίριση με αμαξίδιο η τεχνική κατάρτιση των αθλητών σχετίζεται με την ικανότητα τους στα χτυπήματα της μπάλας. Υπάρχουν διάφορα είδη χτυπημάτων της μπάλας. Τα κυριότερα από αυτά είναι:

• Drop shot - η μπάλα έχει ανάποδο φάλτσο, με αποτέλεσμα να έχει χαμηλότερη αναπήδηση μετά την επαφή της με το έδαφος.
• Cross court - διαγώνια μπαλιά από τη μία πλευρά του γηπέδου στην άλλη.
• Lob - ψηλή μπαλιά που συνήθως περνάει πάνω από τον αντίπαλο και κατευθύνεται στο βάθος του γηπέδου του αντιπάλου.
• Passing shot - μπαλιά που προσπερνάει τον αντίπαλο, καθώς αυτός κατευθύνεται ή ήδη βρίσκεται στο φιλέ.
• Smash - δυνατό επιθετικό χτύπημα σε ψηλή μπαλιά του αντιπάλου.
• Volley - χτύπημα της μπάλας πριν την αναπήδησή της.

Αθλητές

 

Αθλητές Αντισφαίρισης με αμαξίδιο Διεθνούς Επιπέδου

Η Αντισφαίριση ως ένα από τα πιο δημοφιλή αθλήματα των Παραολυμπιακών Αγώνων έχει να επιδείξει αρκετούς σπουδαίους αθλητές. Ενδεικτικά αναφέρονται οι Ρόμπιν Άμερλααν (Ολλανδία) ο οποίος κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, ο Ντέιβιντ Χαλ (Αυστραλία), ο οποίος κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σύδνεϋ το 2000, ο Ράντι Σνόου (ΗΠΑ), ο οποίος κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης, ο Στίβεν Γουέλτς, ο οποίος κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα και του Σύδνεϋ και οι Ολλανδοί Ρόμπιν Aμερλαν και Ρίκι Μόλιερ, οι οποίοι κατέκτησαν το χρυσό μετάλλιο, στο διπλό ανδρών, στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σύδνεϋ. Σπουδαίες αθλήτριες είναι οι Έσθερ Βεργκεέρ (Ολλανδία), η οποία κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας και του Σύδνεϋ , η Ντανιέλα Ντι Τόρο (Αυστραλία), η οποία κατέκτησε το αργυρό μετάλλιο, στο διπλό γυναικών, στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σύδνεϋ και η Μάικε Σμιτ (Ολλανδία), η οποία κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα.


Έλληνες Αθλητές

Στους Παραολυμππιακούς Αγώνες της Αθήνας ο Κωνσταντίνος Βαζούρας ήταν ο πρώτος αθλητής που αγωνίστηκε σε Παραολυμπιακό Τουρνουά. Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008 υπήρξε επίσης Ελληνική συμμετοχή καθώς αγωνίστηκε ο Γιώργος Λαζαρίδης.