Σημαντικές εξελίξεις στον καρκίνο του θυρεοειδούς

Οι παθήσεις του θυρεοειδούς είναι συχνές στο γενικό πληθυσμό και γι' αυτό, εκτός από τους ειδικούς ιατρούς, απασχολούν αρκετά και την κοινή γνώμη. Το θυρεοειδικό καρκίνωμα είναι ο πιο συχνός ενδοκρινής όγκος και ένας από τους πλέον αυξανόμενους καρκίνους σε όλον τον κόσμο.

Το διαφοροποιημένο καρκίνωμα του θυρεοειδούς, ιδιαίτερα το θηλώδες, διαγιγνώσκεται πολύ πιο συχνά τα τελευταία είκοσι χρόνια σε σχέση με παλιότερα. Αυτή η αύξηση μπορεί να οφείλεται σε κάποιο βαθμό στα βελτιωμένα διαγνωστικά μέσα που διαθέτουμε, αλλά πιστεύεται ότι υπάρχει και πραγματική αύξηση της επίπτωσης που ίσως οφείλεται στις βλαπτικές συνθήκες του περιβάλλοντος που συνεχώς αλλάζουν. Η πάθηση αφορά όλες τις ηλικίες, ακόμη και τα παιδιά.

Ανίχνευση των όζων

Υπάρχουν σημαντικές εξελίξεις τα τελευταία χρόνια που έχουν κάνει την αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς πιο εύκολη. Κατ' αρχάς υπάρχουν βελτιωμένα συστήματα ανίχνευσης των όζων με τα μοντέρνα, υψηλής ευκρίνειας μηχανήματα υπερήχων. Επιπλέον, η κυτταρολογική εξέταση, για την οποία υπάρχει πλέον μεγάλη εμπειρία, βοηθάει να ξεχωρίσουμε τους όζους εκείνους που υποκρύπτουν κακοήθεια και πρέπει ως εκ τούτου να χειρουργηθούν. Με τις μεθόδους μοριακής βιολογίας, βρίσκουμε νέους μοριακούς δείκτες που βοηθούν στην ακριβέστερη κατηγοριοποίηση του όγκου και τον καθορισμό της πρόγνωσης.

Εξελίξεις υπάρχουν τα τελευταία χρόνια και στη θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου του θυρεοειδούς. Η κλασική αγωγή για το θυρεοειδικό καρκίνωμα μετά την εγχείρηση είναι η χορήγηση μιας ποσότητας ραδιενεργού ιωδίου για την καταστροφή των υπολειμμάτων και την καυτηρίαση των λίγων υπολειμματικών κακοήθων κυττάρων που ενδεχομένως υπάρχουν στους λεμφαδένες. Για την επιτυχία της θεραπείας αυτής τα παλιά χρόνια ζητούσαμε από τους ασθενείς να διακόπτουν την αγωγή με θυροξίνη και να περνούν ως εκ τούτου μια φάση υποθυρεοειδισμού ιδιαίτερα δυσάρεστη. Η παραγωγή της ανασυνδυασμένης θυροτροπίνης (rhTSH, Thyrogen) αποτέλεσε σημαντική εξέλιξη στη διαδικασία αυτή. Με τη χορήγηση της ουσίας αυτής σε δύο ενδομυϊκές ενέσεις είναι πλέον δυνατό η θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο να χορηγείται χωρίς τη διακοπή της θυροξίνης στη μεγάλη πλειονότητα των ασθενών. Η καθημερινή δραστηριότητα των ασθενών δεν διαταράσσεται, η ποιότητα της ζωής τους δεν επηρεάζεται καθόλου και αυτό αποτελεί μεγάλο πλεονέκτημα. Η ίδια μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την παρακολούθηση των ασθενών, η οποία συνίσταται στις μετρήσεις της θυρεοσφαιρίνης στον ορό σε συνδυασμό, αρκετά συχνά, με σπινθηρογράφημα. Η θυρεοσφαιρίνη είναι ένας χρήσιμος δείκτης του θυρεοειδικού καρκινώματος, μια και είναι ουσία που παράγεται μόνο από τα κύτταρα του θυρεοειδούς.

Μια άλλη σημαντική εξέλιξη στη διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς που εμφανίζεται με ήδη μεταστατική νόσο αποτελεί και η εξέταση με αξονική τομογραφία σε συνδυασμό με τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ-CT), που δίνει πολύτιμες πληροφορίες όσον αφορά τη θέση αλλά και το μεταβολισμό των μεταστάσεων.

Η μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων με θυρεοειδικό καρκίνωμα έχει άριστη πρόγνωση εφόσον διαγνωσθεί έγκαιρα και θεραπευθεί σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Θυρεοειδικής Εταιρείας.

Οι «δύσκολες» περιπτώσεις

Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό γύρω στο 10% αποδιαφοροποιείται και χάνει την ικανότητα να προσλαμβάνει το ραδιενεργό ιώδιο, με αποτέλεσμα η κλασική θεραπεία που αναφέρθηκε να μην μπορεί να εφαρμοστεί ή να μην οδηγεί σε συρρίκνωση των μεταστάσεων. Οι μεταστάσεις αυτές δεν απαντούν καθόλου στα διάφορα γνωστά χημειοθεραπευτικά φάρμακα που χρησιμοποιούμε για τα άλλα είδη καρκίνου. Και στον τομέα αυτό είχαμε τα τελευταία χρόνια μια σημαντική εξέλιξη. Χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση αυτών των «δύσκολων» περιπτώσεων καρκίνου του θυρεοειδούς μια νέα κατηγορία φαρμάκων που στοχεύουν απ' ευθείας στους μοριακούς μηχανισμούς που κάνουν την καρκινογένεση. Τα φάρμακα αυτά είναι αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, ενός συστήματος ενζύμων, το οποίο είναι ενεργοποιημένο στον καρκίνο και μεταδίδει συνέχεια μηνύματα πολλαπλασιασμού και διευκόλυνσης των μεταστάσεων. Με τα φάρμακα αυτά αναστέλλεται η μετάδοση μηνυμάτων μέσα στο κύτταρο και ο όγκος μπορεί να συρρικνώνεται.

Οι πρώτες μελέτες που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα δείχνουν ότι οι αναστολείς αυτοί είναι αποτελεσματικοί περίπου στο 70% των ασθενών με αποδιαφοροποιημένο καρκίνο του θυρεοειδούς, καθώς και στο μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς, ενός άλλου πιο σπάνιου καρκίνου του θυρεοειδούς που μερικές φορές είναι επίμονος και μεταστατικός. Φάρμακα αυτής της κατηγορίας είναι η σοραφενίμπη, βαντετανίμπη, η σουνιτινίμπη και φαίνεται να σταθεροποιούν ή και μερικές φορές να δημιουργούν ακόμα και ύφεση του όγκου.

Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται ήδη με επιτυχία σε ασθενείς με καρκίνο του νεφρού και ειδική κατηγορία γαστρεντερικών όγκων. Η εφαρμογή των παραγόντων αυτών σε ασθενείς με καρκίνο του θυρεοειδούς είναι πρόσφατη, συνοδεύεται όμως από αισιοδοξία ότι μπορούν να βοηθήσουν παρατείνοντας τη ζωή και βελτιώνοντας την ποιότητά της σε αρκετούς ασθενείς.

Πηγή: Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"